Ünye ismi size ne çagristirir? Ünye adi gurbette olana özledigi bir yer, yasadigi tatli günler gelir belki. Sehirde yasayanlar, Ünye’nin çagristirdiklarini düsünmez bile belki. Çünkü sehirde yasarken hayatinin türlü zorluklarini da gögüslemistir. Yaklasik 10 küsur yillik kentte yasamaktan kaynakli kendimi sehrin insani olarak görüp haliyle sehir üzerine neler olabilecegini üzerine kafa yoruyorum. Ünyeli hemsehrilerimin daha müreffeh ve turizmden daha fazla yararlanmasini istedigimi özellikle belirtmeliyim. Her Ünyelinin sehri üzerine yapilmasini istedigi projeleri veya istekleri vardir. Ben de sehirde Sürdürülebilir Turizm hedefine yönelik çalismalarin uygulamaya konmasini hem evrensel sürdürülebilir kalkinma ilkeleri açisindan hem de kentin yararina oldugunu düsünmekteyim.
Birlesmis Milletlerin Sürdürülebilir Turizm Politikasi üzerine olan iki bölümlük yazimda Ordu Büyüksehir Belediye Baskani Dr. Ahmet Hilmi Güler’in, Sürdürülebilir Turizm hedefine yönelik çalismalari oldugunu bir basin toplantisinda açikladigini belirtmistim. Sayin Güler’in düsüncesi dogrultusunda Ordu’nun en büyük ilçelerinden biri ve en uzun sahili olan Ünye’nin sürdürülebilir turizm hedefine odaklanmasi gerekmektedir. Dünya sürdürülebilir kalkinma, sürdürülebilir turizm için çalismalarini yogunlastirdi.
Ünye’de sürdürülebilir turizm hedefine odakli neler yapilabilir sorusuna cevap verme niyetindeyim. Deniz- kum- günes üçgenine sikistirilmis turizm anlayisini, sürdürülebilir turizm anlayisina çevirmek amaciyla alternatif turizm ürünlerinin uygulandigini görmekteyiz. Bu ürünler ise kisaca eko turizm, yat ve kruvaziyer turizmi, gastronomi turizmi, kirsal turizm, Kongre turizmi, saglik turizmi, Agro turizmi, Av turizmi, Gençlik turizmi, Inanç turizmi, Akarsu ve Yayla turizmi, Spor ve golf turizmi, kis turizmi, Magara turizmi, Üçüncü Yas turizmi, Macera turizmi ve Kültür turizmidir. Bu ürünler birbirinden kesin hatlariyla ayrilamadigi ve bazen birbirlerinin içinde uygulandigi da görülmektedir.
Birlesmis Milletler Çevre Programi (UNEP) ve Birlesmis Milletler Dünya Turizm Örgütü’ne (UNWTO) göre sürdürülebilir turizm ilkeleri sunlardir:
1) Ekonomik Süreklilik: Turizm güzergâhlarinin ve girisimlerinin basarilarini sürdürebilmeleri, uzun vadede fayda saglamaya devam edebilmeleri için tasarlanan politikalarin yerelde uygulanabilirligini ve isletmelerin ulusal ve uluslararasi düzeyde ve tematik baglamda rekabet edebilirligini saglamak.
2) Yerel Kalkinma: Ziyaretçilerin yerelde geceleme, yerel üretici ve hizmet saglayici ile bulusma, yerelde harcama oranini çogaltici önlemleri destekleyerek, turizmin ev sahibi destinasyona katkisini artirmak.
3) Istihdam Kalitesi: Irk, cinsiyet, engellilik gibi konularda ayrimcilik yapilmaksizin, mesleki uzmanlasmayi desteklemek, ücret ve hizmet kalitesini iyilestirilerek turizm ile yaratilan yerel istihdamin sayisini ve kalitesini arttirmak.
4) Sosyal Katilim ve Toplumsal Cinsiyet Esitligi: Turizm faaliyetlerinden elde edilen ekonomik ve sosyal faydalarin, genele yaygin ve adil bir biçimde dagitilmasina çalismak, ekonomik ve sosyal olarak dezavantajli kesime saglanan firsatlari, gelir ve hizmetleri iyilestirmek.
5) Ziyaretçi Memnuniyeti: Irk, cinsiyet, engellilik hali, yas veya baska bir ayrimcilik yapilmaksizin, ziyaretçilere güvenli, tatmin edici, sürdürülebilir ve yenilikçi bir deneyim sunmak, “sorumlu turist” olgusunu desteklemek.
6) Yerelden Kontrol: Yerel yönetimlerin planlama, yönetim ve uygulama asamalarinda turizmin diger paydaslari ile istisare içerisinde olmasini saglamak, bölgede turizmin gelisimi konularinda bölge halki/topluluklari ve sivil toplumu güçlendirmek ve süreçlere dâhil etmek.
7) Toplumsal Refah: Sosyal bozulma ve istismara yol açmadan yöre halkinin sosyal yapi ve kaynaklara, imkânlara ve yasam destek sistemlerine erisimlerini saglayarak, yasam kalitelerini muhafaza etmek ve iyilestirmek.
8) Kültürel Zenginlik: Tarihi mirasa, özgün kültüre, geleneklere ve yöre halkinin ayirt edici özelliklerine saygi duymak ve bunlarin degerlerini artirmak.
9) Fiziki Bütünlük: Kentsel ve kirsal alanlarin kalitesini muhafaza etmek, iyilestirmek ve çevrenin fiziki ve görsel açidan bozulmasini önlemek.
10) Biyolojik Çesitlilik: Dogal alanlarin, yasam alanlarinin, yaban hayatinin, türlerin ve endemizmin (yöreye özgü türlerin) korunmasini desteklemek ve bunlara verilen zarari asgari düzeye indirmek, bu uygulamalar süresince ve sonrasinda koruma-kullanma dengesi gözeterek bunlarin bilinirligini artirmak.
11) Kaynaklarin Verimli Kullanimi: Turizm tesislerinin ve hizmetlerinin gelisimi ve isletiminde, kisitli ve yenilenmeyen kaynaklarin kullanimini asgari düzeye indirmek, dogal, kültürel ve tarihi degerler söz konusu oldugunda yerel sahiplenmeyi ve ulusal ve uluslararasi bilinirligi artirmak, bu uygulamalar süresince ve sonrasinda koruma-kullanma dengesi gözeterek bunlarin bilinirligini artirmak.
12) Çevresel Etki: Turizm isletmeleri ve ziyaretçilerden kaynaklanan hava, su ve toprak kirliligini ve atik üretimini asgari düzeye indirmek, yöre halkini, isletme çalisanlarini ve misafirleri çevresel etki baglaminda bilgilendirmek ve “sorumlu isletme”, “sorumlu turist” gibi kavramlari yayginlastirmak.
Ünye’de uygulamaya konabilecek sürdürülebilir turizm ürünlerinden en önemlisi Eko turizm. Eko turizm, gidilen bölgenin sahip oldugu dogal, kültürel ve tarihi kaynaklari anlayan, koruyan, turistlerin bölgede en az olumsuz etki olusturdugu, yöre insanina özellikle sosyal açidan kazanim saglayan, sorumlu seyahatler olarak tanimlanmaktadir. Dogal çevrenin korunmasi amaç temelinde ortaya çikan eko turizm faaliyetleri, daha küçük gruplar düzeyinde organize edilmektedir. Seyahat sürecinde gereksinimler yerel düzeyde faaliyet gösteren küçük isletmelerden saglanmaktadir. Sürdürülebilir turizmin bir amaci doganin korunmasi oldugu kadar yerel insanin refah düzeyinin artirilmasidir.
Gastronomi turizmi, herhangi bir bölgeye ait özel bir yemegin veya ürünün üreticisini, üretim sürecini yerinde incelemek amaciyla ve yine belirli bir bölgeye ait yiyecek veya içecek festivali ile o yörenin ün kazanmis restoranlari ile özel alanlarini ziyaret etmek amaciyla yapilan gezilerdir. Ordu’nun yemeklerini tanitan Aynur Zeren Tan’in girisimleri sonucunda bu turizme yönelik isletmeler kurulabilir
Kirsal turizm en yalin haliyle kirsal alanlarda turizm faaliyetlerinin uygulanmasidir. Kirsal turizm konusunun içerigine dahil olabilecek konular arasinda doga tatilleri, macera aktiviteleri, yürüyüs, tirmanis, balikçilik, tarihi, kültürel ve etnik seyahatler, rafting gezileri gibi faaliyetler bulunmaktadir. Ordu’nun ve Ünye’nin bu turizmi uygulayabilecek dogasi ve kirsali vardir.
Ünye’nin sorumluluk sahibi insanlarinin Sürdürülebilir Turizm konusunda yapacaklari atilimlar ve faaliyetler yöre insanina büyük katki saglayacaktir. Ünye’nin sadece Karadeniz turlarinda bir gecelik konaklama yeri olmaktan çikarilip daha uzun konaklamayi saglamak için otelden çikan turistlerin sehir meydaninda turlamasi, tarihi evleri, sokaklari gezmesi, findik bahçelerinde findik toplanmasindan findik islenmesine kadarki süreci izleyebilmesi gerekmektedir. Karadeniz’in evlerinde pisen çesitli yemekleri tattirmak önemli bir is kanimca.
Üç bölümlük yazi dizimin sonuna geldigimde Sürdürülebilir Kalkinma için Sürdürülebilir Turizmi uygulanmasinin çok önemli bir is oldugunu belirtmeliyim. Ünye’nin sürdürülebilir turizm potansiyeli bulunmaktadir. Bu konuda nasil bir yol haritasi izleneceginin saptanmasi için Ordu Büyüksehir Belediye Baskani Dr. Ahmet Hilmi Güler’in liderliginde yapilacak bir çalistay olusturularak Ünyelilerin karar almasinin gerektigini düsünüyorum.