BİR ÜNYE NOSTALJİSİ Efsane Konak Sineması Ve Hikâyesi

Yasar KARADUMAN

Konser için Ünye’ye gelen rahmetli Baris Manço Ünye’yi o kadar begenmisti ki konserden sonra Türk sanat müzigi meraklisi kayinpederi ile birlikte o gece sabaha kadar Arap Hasanin lokantasinda Ali Kilimle sarki söyledi.

Simdi var olmayan efsane Konak Sinemasinin 1959 yilinda yapimina baslandi iki yil sürdü. Enis Özgün, Mahmut Arin, Ahmet Akbulut ve Zekai Sinanoglu ortakligi idi.

600 kisi salon, balkon 420, localar 40 kisi olarak toplam 1060 kisi kapasiteli bir salondu.

Mimari Istanbul’dan Feyyaz Toker isimli bir mimardi. Bu sinemalardan Türkiye’de dokuz tane yapmisti. Sonuncusu halen Trabzon’da hizmet vermektedir.

Açilisi 1961 yilinda “Deniz Altinda Yirmi Bin Fersah” isimli filimle yapildi, ücretsizdi. 

Yazin yanlari açilir yazlik olurdu. Isinma ilk zamanlar bidon sobalarla saglanirdi 1973 yilinda kalorifer yapildi.

En kalabalik oldugu filimler “Benhur” ve “Hakanlar Çarpisiyor” Çesme,  Küçük Emrah

En kalabalik konser toplulugu, Saima Sanay. Beyaz Kelebekler, Baris Manço

En meshur ses sanatçisi Ahmet Sezgin

En kavgali konser Gönül Yazar konseri.

Konak sinemasi sahnesindeki Ilk dansöz, Özcan Tekgül’dü

En fazla gazoz satilan film Yilmaz Güney’n Arkadas filmi idi.

O gece 1200 sise gazoz satilmisti. Gazozlar Imren gazozu idi.

En fazla sorun tuvaletleri oldu

En sorunlu matineler kadin matineleri idi, çünkü bir kisi üç çocukla gelirdi.

Kislik sezonda içerde zabitalar sigara içirmezlerdi.

Hafta arasi aksamlari ögrenciler aileleri olmadan sinemaya giremezlerdi.

Cumartesi ögrenci, Pazar bayanlar matinesi vardi.

1995 yilinda yikildi.

Bir okuldu..

Simdi arsasi otopark olarak kullanilmaktadir.

Mehmet Çiloglu anlatiyor:

Benim ilk önemli anim Kamuran Akkor ve Vasfi Uçaroglu grubuna aittir. Grupta Gökben, Pakize Suda, Ersan Erdura’da vardi. Pakize Suda 21 yasinda falandi. Üç gece kalip gittiler. Ordu ve Fatsa’yi da buradan idare ettiler.

Ünye’deki hasilati vilayetler bile yapamiyordu. Ünye’de bir de kadin matinesi yapilirdi. O kadar izdiham oluyordu ki bazen biletleri çift sattigim oluyordu. Hatta bayanin biri semsiye ile kafama bile vurdu. 

Biz konserlere 250 kisi beklerken 1000 kisi gelirdi gece de ful olurdu, tahmin edemezdik. Ünye Karadeniz’de yapilan konserler arasinda ilk üçe girerdi hasilat bakimindan.

Bir gün yine böyle bir konser var, bileti çift vermisim, bir saat içinde 1000 kisiye bilet satmak zorunda kalirdik, çift bilet kesin olurdu. Çift bilet alanlara sandalye verirdik. Gece verdigim bir çift bilet için adam bana tabanca bile çekti.

Sinemada herkesin belirli bir yeri vardi. Yeni filimse bilet zaten bitiyordu giseyi kapatirdik. Sinemanin telefon numarasi 176 idi.

O zamanlar manyetolu telefonlar vardi.

Sinema o yillarda insanlarin kendini gösterme yeriydi aldigi yeni bir takim elbiseyi ve ya bir kiyafeti burada gösterirlerdi.

En fazla  ve en is yapan topluluk Beyaz Kelebeklerdi..1200 kisilik sinemaya o aksam 1700 kisi aldik.

Konserlerde gündüz bayan matinesi yapilirdi. Çogu yerlerde bayan matinesi bilmezlerdi Karadeniz’de yalniz Ünye’de olurdu.

Bir gün organizatör bir konser getirdi. Konserin içine dansöz Özcan Tekgül’ü de koymus,  bayan matinelerinde dansöz tutmuyordu bayanlar dansöz istemiyordu. Konserden ümidimiz yoktu. Konserin baslamasina daha 20 gün var 400 bilet sattik, bir hafta kaldi 1200 bilete çiktik. Konser günü sinema yikiliyor en son dansöz Özcan Tekgül çikti, sahneden inmiyor aksama tekrar matine var, temizlik yapilacak. Dansöz Özcan Tekgül’ün bir ates dansi yapti yikildi sinema.

Sinema personeli, aklimda kaldigi kadari ile, Ibis Memet (makinist) Ömer Atas (genel koordinatör), Hafiz Basaran büfede, kapida Komanda Memet, Sari Ünsal, Gise Muhsin Tezel.. Diger personel, Yilmaz Okumus, Ridvan Çarkaci, Tas Memet, Rapbum Yasar, Gözlük Memet..

Bir aksam Meksika 70 diye bir filim var. Bir saat önce bütün biletler bitti, dökümanter bir Pele filmi, kapilar  kirildi izdihamdan..

Içerde yine 1200 kisi disarida kalan da bir o kadar.

Konak Sinemasi neden yikildi?_

Konak sinemasinin çatisi tahtaydi ve hiç direk yoktu, çürüme yapmis degismesi lazimmis her an çökebilir ve masrafli diye tamiri göze alamadilar.

En kalabalik filimler:

Marlon Brando’nun Baba filmi,  Emrah’in Küçük Emrah ve Ferdi Tayfur’un Çesme filmi. Hangi filmin tutacagini kestiremiyorduk fakat seyirci biliyordu, büyük sehirlerden gelenler agiz yolu ile aktariyorlardi.

Sinemada belediyeciler ayakta müsaade etmiyorlardi ama kalabalik filmlerde bazen de mani de olamiyorlardi, seyirci cam çerceve kiriyordu.

Baris Manço’nun konseri de öyle oldu. Insanlar üst üsteydi, çünkü bunlar bir gecelik programlardi, herkes görmek istiyordu. Baris Manço Ünye’yi o kadar begenmisti konserden sonra Türk sanat müzigi meraklisi kayinpederi ile birlikte o gece sabaha kadar Arap Hasanin lokantasinda Ali Kilimle sarki söyledi.

Sinemacilik karli bir isti çok güzeldi televizyon çikinca aile sinemadan çekildi. Sonra seyirci bulabilmek için erotik filimler yaptilar ama is yapmadi. Sinemalar ufaldi cep sinemalari yapildi.

Ünye kültür düzeyi yüksek bir yerdi. Sinemaya tiyatroya konserlere çok düskündü. Karadeniz’de Ünye’deki Konak sinemasindan büyük sinema yoktu.

Yazin yanlari açilir yazlik, kisin kapatilinca kislik olurdu.

Pazar  matinesinde bayanlar saat onda gelmeye baslarlardi salona yiyecek içecek  getirirlerdi.. Ögrenci matineleri çok kalabalik bir matineydi, çocuklar çok hoplayip zipladiklari için her ögrenci matinesinden sonra sinemeye bir usta sokardik. Koltuklara zarar verirlerdi. Hele Cüneyt Arkin’in filmi ise aynisini yapmaya çalisirlardi.

Sinemada Zelzele

Yetmisli yillardi, ertesi gün Ünye’de  pehlivan güresleri vardi sinemayi pehlivanlar dolmuslardi, yine çok kalabalikti, film basladi ben kasada paralari sayacagim, sinemada bir ugultu koptu, zelzele olmus, hemen disari firladim parayi, kasayi biraktim, salon ana baba günü, pehlivanlar disari çikmak için önüne gelenleri havaya firlattilar canlarini kurtarmak için..

Balkonda kadinlar çiglik çigliga, balkondan inenler, ile asagida  salondan çikanlar karsilasinca ortalik kilitlendi, düsen bayilan, ezilen duvara çarpanlar oldu.. Sonra gisede para aklima geldi kostum gerisin geriye Allahtan birsey olmamisti.

Seksenli yillarda balkonda aileler karisik oturmaya basladilar haremlik selamlik kaldirildi. Sonra localari yikip salona dahil ettik. Localar 40 kisi aliyordu açilinca 150 kisi aldi.

Aksamlari kapida bir biletçi bir belediye zabitasi ve bir de ögretmen bulunurdu. Biletçi bileti kontrol eder, belediye zabitasi bedavacilari, (belediye her biletten yüzde yirmi vergi alirdi) Ögretmenler, gece ögrencilerin yalniz baslarina sinemaya gelmeleri yasakti, onlari kontrol ederdi. Ama ögrenciler aileleri ile beraber gelebilirdi.

Bir konserin kadrosu 25- 30 kisi idi, kendi minibüsleri ile gelirlerdi. Adnan Pekak  (ses sanatçisi) parayi almadan sahneye çikmazdi. Yemegi Ege lokantasinda ve Çamlikta yerlerdi. Sahneye genelde hafif içkili olarak çikarlardi.

Sinema önceleri bidon sobalarla isinirdi, sonra kalorifer yaptilar. En büyük sorunu tuvaletleri idi, tuvaletler bu salon için yeterli degildi.

Daha onlarca hatirayi içinde saklayan sinema  ne yazik ki yikildi.. Yeri simdi otopark olarak kullanilmaktadir.

Bir devir de böylece Konak Sinemasi ile birlikte tarihe yazilmis oldu.  

Kaynak: Anlatanlar: Ömer ATAS (Sinemaci Ömer) -Mehmet Çiloglu