“Çok büyük felaketle karşı karşıyayız!”

Sarıkahraman, Ünye İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’yle birlikte 2 gündür alanda hasar tespit ve incelemeler yaptıklarını belirterek, “200 rakımda yüzde 30, 300 rakımda yüzde 50, 500 rakımda yüzde 70 ila 100 zarar var.” diyerek, durumun ciddiyetine dikkat çekti. 

Devletin şefkatli elini bu süreçte üreticinin omzunda görmek istediklerini vurgulayan Sarıkahraman, “Hükümetimizin bir an önce tek ürünü olan fındık bölgesinde, senede tek bir ürün yapan bu bölge insanına can suyu vermeyle alakalı önlem almasını rica ediyoruz.” dedi.

Bu yıl istisnai bir uygulamayla TARSİM yaptıran üreticilerle birlikte yaptırmayan üreticilere de destek verilmesi gerektiğini belirten Sarıkahraman, “TARSİM Genel Müdürlüğü ve Tarım Bakanlığı’na seslenmek istiyorum, alan çok büyük. Sadece fındık bölgesinde değil narenciye, diğer tarım alanlarında da zarar var. Üreticinin kanayan yarasına bir an önce su serpmesi lazım.” diye konuştu. 

TMO’nun 125 TL’ye fındık satmasına sert tepki gösteren Sarıkaharaman, “TMO satış yaptığı 125 TL’lik fiyatı alsın gözüne soksun. Sanki alay edercesine ki derhal o fiyatları ve fındığı geri çekmesi lazım. Ölmüşüz, bitmişiz.” diyerek TMO’nun satış kararını geri çekmesini istedi. 

Sarıkahraman, ayrıca “Gerek devlet bankalarından, gerek özel bankalardan fındık bölgelerinde fındıkçıların aldığı kredilerin faizsiz olarak bir yıl olarak ertelenmeli. Kredilerin kesinlikle faizsiz olarak ertelenmesi, hatta üzerine can suyu verilmesi lazım.” çağrısı yaptı.

Ünye Ziraat Odası Başkanı Osman Sarıkahraman, Ünye Kent Gazetesi’ne yaptığı açıklamada, 10 Nisan 2025 Cuma akşamı yaşanan zirai don olayının ardından fındık bahçelerinde hasarın kendini göstermeye başladığını söyledi. 

Ünye İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ekipleriyle 2 gündür sahada hasar tespit çalışmaları ve incelemeler yaptıklarını belirten Sarıkahraman, hasarın gözle görülür olduğunu ifade ederek, “Orta kuşakta fındık yüzde 30 ila 50 arasında, yüksek kesimde ise yüzde 70 ila yüzde 100 oranında hasar oldu.” dedi.

-“200 rakımda yüzde 30, 300 rakımda yüzde 50, 500 rakımda yüzde 70 ila 100 zarar var” -

Ünye Ziraat Odası Başkanı Osman Sarıkahraman, 10 Nisan Cuma günü yağan karla birlikte fındık, hububat ve meyve bölgesi olmak üzere 12 ili kapsayan bir zirai don olayının yaşandığını belirterek, şunları söyledi:

“İki gün boyunca İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’müzle birlikle yaptığımız çalışmalar boyunca 150-200 rakımdan başlamak üzere rakım arttıkça zarar da kat be kat artıyor. Çok büyük bir felaket ile karşı karşıya geldik. 200 rakımda kısmi yani yüzde 30-35 dolaylarında, 300 rakıma geldiğimizde biraz daha ağır kısmi yani yüzde 45-50 seviyelerinde, 400-500 rakıma geldiğimizde yüzde 70-80 hatta yüzde 100’leri bulan zirai don zararı var. 

-“1994, 2004 ve 2014 yılında yaşadığımız zirai don olaylarının kat be kat fazlasını yaşadık” 

Bugün zirai don afeti yaşadığımızın dördüncü günü. Pazar günü dışında güneşli bir günümüz olmadı. İyi güneş olan iki gün sonra ne şekilde bir felaketle karşılaşacağımızın hesabını yapmak dahi istemiyorum. 1994, 2004 ve 2014 yılında yaşadığımız zirai don olaylarının kat be kat fazlasını yaşadığımızı söyleyebilirim.

-“Zirai dondan etkilenen alan çok büyük” -

TARSİM Genel Müdürlüğü ve Tarım Bakanlığı’na seslenmek istiyorum, alan çok büyük. Sadece fındık bölgesinde değil narenciye, diğer tarım alanlarında da zarar var. Eksper yetmeyebilir. Eksper ihbarında bulunan üreticiye eğer 3-4 gün içinde gelmezse burada fındık çotanağı göremez, meyveyi göremediğinde de oran vermeyecek. Bunu kesinlikle kabul etmemiz mümkün değil. Gerekirse eksper takviyesi alsınlar. İlçe ve İl Tarım ve Orman Müdürlüklerindeki mühendislerine güvenmek zorundalar. Ziraat okumuş her bir birey bunu yapabilir. Üreticinin kanayan yarasına bir an önce su serpmesi lazım.”

-“TARSİM yaptırsın yaptırmasın tüm üreticiler desteklenmeli!”-

Ünye Ziraat Odası Başkanı Osman Sarıkahraman, devletin şefkatli elini bu süreçte üreticinin omzunda görmek istediklerini, bu desteklerle ve el birliği ile üreticilerin bu süreci atlatabileceğini vurgulayarak, açıklamasını şöyle sürdürdü:

“Uzun yıllardır TARSİM yapması için telkinde bulunduğumuz fındık üreticisinin bu yıl sigorta yaptırmadığını biliyorum. Bu anlamda da Tarım Bakanlığı’nın sigorta yaptırmamış olanlara dahi bir yardımının olmasını rica ediyorum. Bu 2025 yılı Alan Bazlı Gelir Desteğini fındık mevsiminde vermeyle olur. Gübre mazot desteği ödemesini öne çekmekle olur. Alan Bazlı ve Gübre-Mazot Desteğinin alandaki birim fiyatını artırmakla olur. Dolayısı biz üretici temsilcileri olarak devletimizin varlığını bugün hissetmek istiyoruz. Bütün bunların üstesinden el birliği ile gelebiliriz. Bu el birliğinden kastımda hükümetimizin çiftçilerimize gösterecek olduğu şefkatli elidir. Hükümetimizin bir an önce tek ürünü olan fındık bölgesinde, senede tek bir ürün yapan bu bölge insanına can suyu vermeyle alakalı önlem almasını rica ediyoruz.

-“Fındık şimdi 200 TL olsa ne olacak” -

Biz bir bayrağın altında, bir toprağın üstünde aynı kıbleye dönen, cenaze, düğünde bir arada olan insanlarız. Fındık fiyatı şuanda çok hızlı bir şekilde 150, 160, 170 TL’lere yükseldi. Fındık fiyatının bu sezon başında 170-200 TL olması lazımdı. Elinde fındığı kalmayan fakir fukara şimdi ne yapacak? Fakir fukaranın elinde şuanda zaten fındık yok. Siz bu fiyatı neden taban fiyatı açıklarken yapmadınız. Ben o dönem Türkiye’de tek fındık taban fiyatının 200 TL olmasını istedim. Şimdi 200 TL olsa ne olacak? Kime faydası olacak!

-“TARSİM mart zararına ödeme yapmıyor, aksine baz aldıkları birim kilogramı düşürüyor” -

Yaptığımız alan çalışmasında fındıkta mart zararını tespit ettik. Mart zararı, ‘Meyveye dönüşmediği için, fındık çotanaklaşmadığı için zarar oranı veremiyoruz’ cevabını aldım TARSİM’den. Bunun yanlış olduğunu ifade ederken, Mart’ta eksper çağıran üretici oransal olarak birim kilogramını düşürdü. Bu üreticiye direk zarar.”

-“TMO satış yaptığı 125 TL’lik fiyatı alsın gözüne soksun”-

TMO’nun 125 TL’ye fındık satmasına sert tepki gösteren Sarıkaharaman, “TMO satış yaptığı 125 TL’lik fiyatı alsın gözüne soksun. Sanki alay edercesine ki derhal o fiyatları ve fındığı geri çekmesi lazım. Ölmüşüz, bitmişiz. TMO sanki üreticiyle alay eder gibi geliyor. Böyle bir şey olamaz. TMO satışla ilgili tüm aktivitelerini durdurması gerekiyor. Bunun daha hiç lamı cimi yok. ” ifadesini kullanarak TMO’nun tüm sarışlarını durdurmasını, satış kararını geri çekmesini istedi. 

-“Zirai don fındıkla birlikte kivi, ceviz, hurma ve incire de zarar verdi” -

Bölgede ev ekonomisine gelir kazandıran meyvelerin de bu zirai dondan olumsuz etkilediğini belirten Sarıkahraman, “Zirai don olayı sonrası fındıkla birlikte kivide, incirde, hurmada hasar var, cevizde çok ciddi hasar. Ünye, bir ceviz veya başka bir meyve bölgesi değil ama her fındık bahçesinde hurması olan, cevizi olan, kivisi olan bir yapımız var. Evet bunlardan ticari olarak çok fazla bir şey düşünmeyiz ama bu da ev ekonomisine ciddi gelir kazandırılan ürünler başta kivi olmak üzere. Zirai dondan kivi de çok ciddi zarar gördü.” dedi.

Üreticilerin banka barçaları bir yıl faizsiz ertelensin

Yetkililere seslenen Sarıkahraman, bu yıl bankalara borcu olan üreticilerin borçlarının faizsiz olarak bir yıl ertelenmesi gerektiğini ve üreticiye can suyu sağlanması gerektiğinin altını çizerek, “Gerek devlet bankalarından, gerek özel bankalardan fındık bölgelerinde fındıkçıların aldığı kredilerin faizsiz olarak bir yıl olarak ertelenmeli.  Kredilerin kesinlikle faizsiz olarak ertelenmesi, hatta üzerine can suyu verilmesi lazım.” çağrısı yaptı.

Ünye Kent / Yücel Arslanteke