Dikilitas tarafina giderken solda yolun alt tarafinda kirmizi toplar ve burada bir anit göreceksiniz.
Bu Türk Japon Dostlugu ve Ertugrul Firkateyni (Savas gemisi) Sehitleri anitidir.
Anit Ünye Türk Japon Dostlugu ve Ertugrul Sehitleri Dernegi tarafindan yaptirilmistir.
Ertugrul Firkateyni-savas gemisi 125 yil önce Japonya’ya yaptigi bir ziyaretten dönerken
Osima sehri yakinlarindan firtinaya yakalanmis ve kayaliklara sürüklenerek batmistir. Kazada çogu Karadeniz kasabalarindan olmak üzere 500 denizci sehit olmus 68 kisi ise sag olarak kurtulmustur. Bunlarin içinde 8 kisi Ünyeli vardir bir kiside sag kurtularak köyüne geri dönmüstür.
Ben bes yil kadar önce yatigim bir çalismada bu sehit olan ve kurtularak geri dönenin torunlarini buldum ve konustum, bu arastirma 15 hafta boyunca bu gazetede yayinlandi ve Istanbul’da bir de ödül aldi. Japon Televizyonundan bir ekip geçen yil Ünye’ye gelerek arastirmanin Ünye ile ilgili kisimlarini belgesel olarak çektiler.
Asagida bu arastirmadan bir bölüm bulacaksiniz.
Kisa özet:
Aptülhamit 1890 yilinda Japonya’ya bir savas gemisi ile bir ziyaret yapilmasini ister. Bu is için ERTUGRUL Firkateyni seçilir. Ertugrul 3 aylik Japonya ziyaretini tamamlayip 16 Eylül 1890da Yokohama Limanindan yola çikar ve Osima açiklarinda firtinali bir gecede kayalara çarparak batar.
Geminin ahsap parçalarina tutunarak sahile kadar yüzen denizciler sarp kayaliklari tirmanarak yukaridaki Kasinozaki fenerine ulasirlar. Bunlarin içinde Ünye’nin Kusculu köyünden Çavuslarin Ahmet’te vardir.
Kasinozaki fenerindeki görevliler, gürültüyle çalinan kapiyi açarlar. Karsilarinda yüzü gözü kan içinde biyikli, siyah yuvarlak gözlü insanlari görünce bir deniz kazasi meydana geldigini anlarlar ve arama kurtarma çalismasi baslatirlar. Kurtarma çalismalari son derece olumsuz kosullarda, Kasimo adli köyde sabaha kadar sürdürülür.
Dilini bilmedikleri insanlardan sadece 69 tanesini kurtarabilirler,.
Japon köylülerin gösterdigi çaba göz yasarticidir. Imparator Meiji gemilerinden birini hemen olay yerine gönderir, bu gemi hem köye doktor, hemsire ve yiyecek getirir, hem de ceset arama çalismalarina yardim eder.
Bu olay ayni zamanda iki halkin arasindaki dostlugun temelini de atmistir. Imparator Meiji, kazadan kurtulanlari, hediyelerle beraber iki kruvazörünü tahsis ederek Istanbul’a gönderir.
Çavuslarin Ahmet
köye dönüyor
Kazada bogularak sehit olan Kocamanoglu Ismail köyüne dönemedi genç karisi Pempe’yi ve üç yasinda biraktigi oglu Mehmet’i bir daha göremedi.
Kazadan kurtulan arkadasi Çavuslarin Ahmet önce Japon gemisi ile diger kurtulanlarla birlikte Istanbul’a getirilir. Istanbul’da büyük bir törenle karsilanirlar. Apdülhamit kendilerine bir miktar para vererek memleketlerine gönderir. Çavuslarin Ahmet bindigi bir Fransiz germisi ile birlikte Ünye’ye gelir. Köye koltuk degnekleri ile gazi olarak döner.. Pempe, kocasinin acisina dayanamayarak genç yasta hayata veda eder. Çavuslarin Ahmet, Ismail’in vasiyeti üzerine Mehmet’i büyütür. Mehmet’e köyde Garip Mehmet adini takarlar. Garip Mehmet gün gelir askere gider, Sakarya Savasina katilir ve gazi olur. 1972 yilinda hayata veda eder. Mezarini Oglu Nuri Kocaman ile ziyaret ettik. Pembe’nin mezarini bulamadik..
Kaza ile ilgili bilgiler
Ertugrulun batisi Osima Kasinozaki köyünün bes mil açiginda piston kirilmasindan meydana gelmistir. Dayanma gücünü kaybeden gemi demir atmis ve demir attigi yerde tutunamamis kayalara bindirerek parçalanmistir. 22 Eylül 1890Wakayama Valisi
Wakayama Valisinin olaydan üçgün sonra Tokyo’ya çektigi telgraf:
Eylül1890
Yüzün üzerinde cesedi tabutlayarak bugün gömdük. Hala denizin üzerinde sayilamayacak kadar çok ceset var yüzden fazla isçi tutarak onlari sahile çikarmaya çalisiyoruz. Çogu çürümeye yüz tutmus çok korkunç görünümdeler, onlari sahile getirmek çok güç
24 Eylül 1890 Vakayema Valisi
Kurtulanlar Fenere Ulasiyor
Saat 22.00 Kasinozaki deniz feneri..
Fener görevlileri 16 Eylül gecesi içeriye giren agir yarali birinin haykirislari ile irkilirler. Pesinden dokuz yarali yabanci daha içeri dalar. Fener görevlileri dillerini anlamadiklari bu insanlarin bir deniz kazasi geçirdiklerini anlarlar, onlari hemen tedavi ederek battaniye verdiler.. Bu sayi sabaha kadar artmaya basladi her an bir yarali geliyordu.. Küçük deniz fenerinin olanaklari ölçüsünde gelenlere yatak yiyecek giyecek ve battaniye verilerek yaralari sarilmaya çalisildi.
Acele bir mesajla Kasinozaki köyünün muhtarina haber verildi. Muhtar da bölge polisine haber verdi Kasino Osimo ve Suye halki akin akin kaza yerine gelerek yaralilara yiyecek sagladilar.. Kurtulanlar sabaha kadar atmis dokuz kisi olmustu Kasino bölge okuluna ve tapinaga yerlestirildiler..
Kasinozakiden Osimaya verilen kaza haberi Wakayama bölge valiligine iki gün sonra 18 Eylülde ulasti.. Bölge valiligi kaza bölgesine 20 eylülde gelebildi.. Sag kurtulan yaralilari Wolf isismli bir Alam botu alarak Kobeye hastaneye götürdü.
Wakayama Bölge Valisinin Raporu
Cesetler Gömülüyor
Birçok deniz vasitasi ve gönüllü köylüler azgin denize ragmen ceset toplamaya devam ettiler. Cesetleri önce köy mezarligina gömdüler.. Sonra gömülecek çok ceset olmasi nedeniyle deniz fenerine yakin bir yer seçildi.. Bir cenaze töreni yapildi..
Ortaya Amiral Osman Pasanin mezari konuldu mezarlarin baslarina adlari ve resmi ünvanlari yazili tahtalar konuldu. Her ceset bir tabut içinde gömüldü. Daha sonra bulunan cesetler çürümeye yüz tuttuklari için teshis zor oldu.
Geminin parçalanan enkazi tahta parçalari bir çok noktada sahile vurdu.. Firtina altinda sabahtan aksamin geç vakitlerine kadar gönüllü çalistilar.. Çok yarali olmasina ragmen yaralilardan kimse ölmedi halk yaralilara bakim ve hizmette eksiklik göstermediler.. Wakayama Valisi 1890 25 Eylül
Kaynaklar
Batan gemiden sag kurtularak köyüne dönen
Çavuslarin Ahmet’in torunu Mehmet Sezginer
Osmanli Arastirmalari Vakfi
AmiralÇetinkaya Apatay, Ertugrul Firkateyni
Hosçakal Mayumi: Erdal Güven
Harun Tokak : Yeni safak
Sehit olan Kocamanoglu Ismailin torunu Nuri Kocaman
Arastirmaci yazar: Osman Öndes-Referans Gazetesi
Murat Cosguner
