Musevi Türkler-Karaim Türkleri "Onüçüncü Kabile"

Arthur Koestler, 'Onüçüncü Kabile' kitabinda Hitler'in Yahudi katliaminda yok ettiklerinin Hazar Türkleri ( Karay) olduklari iddiasi, çesitli çevrelerde benimsenmektedir.

Türklerin Müslüman olmadan önce Ortaasya’daki ilk dinleri Samanizm’di. Türk boylari yüzyillar içinde anayurtlarini terk edip baska baska yerlere göç ettiler. Dinsel inançlarinda da degisikler oldu, içinde bizim de bulundugumuz bir kisim Türkler Müslümanligi, bir kismi Hiristiyanligi, bir kismi eski dinleri plan Samanizm’de kaldilar, bir kismi Budizm’i, bir kismi da Museviligi seçti.

Burada bugün sizlere Museviligi seçen Türk boylarindan Kipçak Türklerinin olusturdugu Hazar Hanligi’ni ve onlarin günümüzde torunlari kabul edilen “Karaim Türkleri” ni anlatmaya çalisacagiz.

Göktürk Imparatorlugu'nun yikilmasindan sonra kalintilarinda  650 yilinda Hazar Devleti kuruldu baskentleri, Itil, Etel veya Belencer’di. Hazar kelimesi Türk kökenli bir kelimedir, Hazarlar kendilerine Sabar Türkleri de derlerdi.

Bugün Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaskanligi Forsu'ndaki yedinci yildiz ve yedinci bayrak Hazar Hanliginin bayragidir.

Bizanslilar, Hazarlarin yasadiklari bölgeye Sabariya derlerdi. Bu bölgeye bugün Sibirya denir..

Hazarlar, bizim de içinden çiktigimiz Oguz boyundandirlar, dört yüz sene Hazar denizi ile Karadeniz arasinda devlet olarak varliklarini sürdürdüler. Alfabe olarak Orhun yazitlarinin alfabesi olan Göktürk alfabesini kullandilar, Türk dilinin Kipçakça lehçesini konusurlardi. Bu lehçe Türk dili içinde Oguz lehçeleri gurubunda en çok konusulan gurubu olusturur. Hakanlarina, Büyük Kagan, Kagan Beg, Hakan Beg, Sad Tarkan, Yabgu diye hitap ederlerdi. Sehirlerinin adlari Saksin, Sakarkent, Yüzkent, Begkent (Beykent), Hakanlarinin adlari da, Bulan, Ubaca, Bünyamin, Yusuf ve Sabutay’dir.

“On üçüncü Kabile”

  Karaim Türkleri

Türk Hazar devleti çaginin ve dogu Avrupa’nin en önemli ve en modern devletlerinden biri idi. Tarihte kurulan on alti Türk devletinden biridir. Önceleri Gök Tengri ve Saman inancina sahip olan Hazarlar 780 yilinda, diger Türk devletlerinin Müslümanlikla yavas yavas tanistigi yillarda, bir taraftan Müslüman Araplarin, diger tarafta Hiristiyan Bizansin baskilarindan kurtulmak için Museviligin on iki mezhebinden biri olan Karaim mezhebini kabul ederek Museviligi seçtiler.

Karaim mezhebi Hazar Türkleri’nin daha önceki dinleri Samanizm’le benzerlikler göstermekte idi. Tarihte Museviligi kabul etmis tek Türk toplulugudur.

Kendisi de bir Hazar Türkü olan Macar yazar Arthur Kösler 'On üçüncü Kabile' adli kitabinda ' Hazarlar sekizinci yüzyilda en parlak dönemini yasamislardir' demistir. Çevredeki bazi komsu devlet ve kralliklar Hazar Hanligina 'Yahudi Kralligi' da demislerdir.

Zamanla zayiflayan ve eski ekonomik ve askeri gücünü kaybeden Hazarlar komsu devletlerin ve Ruslarin saldirilari ile 980 yillarinda yikilmislar, 1100 yillarinda da tarih sahnesinden tamamen silinmislerdir. Hazar Kaganliginin yikilmasindan sonra dagalan Hazarlarin bir kismi, diger Türk boylarina karismis bir kismi da Ukrayna, Litvanya, Macaristan Kirim ve Polonya’ya ve Romanya’ya dagalmislar bir kismi da Istanbul’un fethinden önce Bizans’a gelerek Karaköy civarinda yerlesmislerdir.

 Genis topraklarini isletecek nüfustan yoksun Litvanya Prensligi 1370 yilinda Türkçe konusan Türk Hazar Yahudilerini  Polonya ve Litvanya’ya yerlestirir ve genis ayricaliklar tanir.

Karay Dili

Karaylarin konustugu dil Kipçak Türkçesi grubuna dahildir..

Günümüzde küçük bir topluluk olan Karaylarin dilini yeryüzünde konusanlarin sayisinin 5000 dolayinda oldugu sanilir.

Karay dilinin, Karaçay, Kirim Tatarcasi, Nogay gibi öteki Kipçak Türkçe lehçeleri ile birçok ortak özelligi vardir. Bu lehçeleri konusan topluluklar dil disinda ortak gelenekler, öyküler, masallar, kosuklar, yemek adlari gibi özellikleri de paylasirlar.

Karaylar ibadetlerinde Karay Türkçesi konusurlar. Karay Türkçesinin Troki (Trakay), Kirim ve Haliç-Lutsk seklinde üç agzi bulunmaktadir.

Hitler Yahudi Diye Türkleri mi yakti?

Dagilan Hazarlar artik gittikleri yerlerde Hazar Türkü degillerdir. Bagli olduklari Yahudi mezhebinden dolayi onlara Karay Türkleri, konustuklari Türkçeye de “Karaim Türkçesi” denildi, bu mezhebin tamami zaman içinde Türklerden olustugu için 'Karaim' sözü bir mezhebi ifade etmekten çok, Musevi Türkleri anlatan bir terim oldu.  Cumhuriyet devri yazarlarimizdan Refik Halit Karay’da bunlardan biridir. Israil Yahudileri ise onlara 'Kuzeri' dedi.

Museviligin on iki mezhebi vardi, bu mezhepler, Nuh peygamberin oglu 'Sam'in torunlarindan Yehuda’nin on iki ogluna ait mezheplerdi, bütün dünyadaki Yahudilerin ve Dogu Avrupa Yahudilerinin bu on iki kabileden geldigine inanilirdi.

Kendisi de, Hazar Türkü ve Musevi bir ailenin çocugu olan yazar Arthur Köstler 'On üçüncü Kabile' adli kitabinda bunun böyle olmadigini, Dogu Avrupa (Askenaz) Yahudilerinin Türk kökenli Hazarlar olduklarini yani bir kabile daha oldugunu ve on üçüncü kabileden geldiklerini savunmustur.

Artur Köslere göre Ikinci dünya savasinda Hitlerin Yahudi diye yaktigi insanlar aslinda Polonya ve Almanya gibi Avrupa ülkelerine dagalmis Hazar Türkleri idi..

Hazar Imparatorlugunun dagilmasi ile Kirim'a giden bir kol,  buradan Ruslarin baskisi ile Romanya'ya oradan Edirne'ye gelir. Fatih Sultan Mehmet Edirne'ye gelen bu kolu Istanbul’a getirtir ve daha önce Bizansin fethinden önce  gelenlerin oturdugu yer olan Karaköye yerlestirilirler.  Karay'larin oturdugu yer anlaminda halk buraya Karayköy der, sonralari söylene söylene Karaköy olur.

1560 yillarinda Eminönü’ndeki yeni Cami'nin yapimi sirasinda Karaim Türkleri diger Yahudi cemaatlerin yasadigi Hasköy’e yerlestirilir.

Istanbul’da Son Karaimler

Bugün az da olsa küçük bir Karay Cemaati Istanbul Hasköy'de yasamaktadir her Cumartesi buradaki ibadethanelerinde ayinlerini yapmaktadirlar. Karay'larin ibadethanelerinin adi 'Kenesa' dir. Allahin adini 'Tengri' olarak anarlar. Karaylar Istanbul'da Istanbul Türkçesinin disinda, Karay Türkçesinin Trakay-Galits agzini konusmaktadirlar. Atatürk 1934 yilinda yapilan Türk Dil Kurultayi'na Karaim Türklerini de çagirmisti. Biz bugün bu soydaslarimizi unuttuk.

Tarih boyunca on alti devlet kurup yikan Türkler, son Türk devleti olarak olan Türkiye Cumhuriyetinin cumhurbaskanligi forsunda bu 16 devleti birer yildiz birer bayrakla temsil edilir, cumhurbaskanligi forsundaki 7. yildiz ve yedinci bayrak Hazar devletini temsil eder. Hazar Kaganligi (ya da devleti)  tarihteki tek Yahudi Türk devletidir

Türkiye'de Karay Türklerinin sayisi 1985 yilinda 150, 1995'te 90, 2000 yilinda ben bu çalismaya yaparken onlari bulmus ve konusmustum 70-80 kisi kalmislardi.  

Hasköy’de bugün bir ibadethaneleri ve mezarliklari bulunmaktadir. Bu mezarliga arastirma için özel izinle birçok defa gittim, çok ilginç mezar taslarinin fotograflarini çektim. Mezar taslari bazen Türkçe bazen Ibranice yazilmisti.  Ibadethanelerinde cemaat az oldugu için ayin yapilmiyordu ayinlerini izlemem mümkün olmadi.

Kaynaklar:

Dogan Avcioglu -Türklerin Tarihi c.2

Arthur Kösler-13.cü Kabile

Ahmet Agaoglu-Türk Alemi-Türk Yurdu c.1-2

Ibrahim Kafesoglu-Türk Milli Kültürü

http://www.bilinmeyenturktarihi.com/tag/karaim-turkleri

Yusuf Akçura-Yeni Türk Devletinin Öncüleri

Resat Ekrem Koçu-Osmangazi'den Atatürk'e

Türk Dünyasi Arastirmalari, Musevi Türkler, Karaimler

Vikipedia