"Onüçüncü Kabile" Karaim Türkleri Musevi Türkler Cumhurbaşkanlığı armasındaki Yedinci Yıldız

Türklerin Ortaasyada iken dinleri Samanizm’di. Türk boylari yüzyillar içinde anayurtlarini terk edip baska baska yerlere göç ettiler. Dinsel inançlarinda da degisikler oldu, içinde bizim de bulundugumuz bir kisim Türk devletleri Müslümanligi, bir kismi Hiristiyanligi seçtiler, bir kismi da eski dinleri olan “Gök Tanri” dininde kaldilar, bir kismi Budizm’i, bir kismi da Museviligi seçti.                                                                          

Burada bugün sizlere Museviligi din olarak seçen Türk boylarindan Kipçak Türklerinin olusturdugu Hazar Kaganligini ve onlarin günümüzde torunlari kabul edilen “Karaim Türklerini anlatmaya çalisacagiz.

Göktürk Imparatorlugu'nun yikilmasindan sonra Kafkasya üçgeninde 650 yilinda Hazar Devleti kuruldu baskentleri, Itil, Etel veya Belencer’di. Hazar kelimesi Türk kökenli bir kelimedir, Hazarlar kendilerine Sabar Türkleri de derlerdi.

Bugün Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaskanligi Forsu'ndaki yedinci yildiz ve yedinci bayrak Hazar Kaganliginin bayragidir.

Bizanslilar, Hazarlarin yasadiklari bölgeye Sabariya demislerdir. Bu bölge bugünkü Sibirya’dir.

Hazarlar, bizim de içinden çiktigimiz Oguz boyundandirlar, dört yüz sene Hazar denizi ile Karadeniz arasinda devlet olarak varliklarini sürdürdüler. Alfabe olarak Orhun yazitlarinin alfabesi olan Göktürk alfabesini kullandilar, Türk dilinin Kipçakça lehçesini konusurlardi. Bu lehçe Türk dili içinde Oguz lehçeleri gurubunda en çok konusulan gurubu olusturur. Hakanlarina, Büyük Kagan, Kagan Beg, Hakan Beg, Sad Tarkan, Yabgu diye hitap ederlerdi. Sehirlerinin adlari Saksin, Sakarkent, Yüzkent, Begkent, (Beykent), Ikiev (Kiev) Hakanlarinin adlari da, Bulan, Ubaca, Bünyamin, Yusuf ve Sabutay’dir.

“On üçüncü Kabile”

  Karaim Türkleri

Türk Hazar devleti çaginin ve dogu Avrupa’nin en önemli ve en modern devletlerinden biri idi. Tarihte kurulan on alti Türk devletinden biridir. Önceleri Gök Tengri ve Saman inancina sahip olan Hazarlar 780 yilinda, diger Türk devletlerinin Müslümanlikla yavas yavas tanistigi yillarda, bir taraftan Müslüman Araplarin, diger tarafta Hiristiyan Bizansin baskilarindan kurtulmak için Museviligin on iki mezhebinden biri olan Karaim mezhebini kabul ederek Museviligi seçtiler.

Karaim mezhebi Hazarlarin daha önceki dinleri Samanizm’le benzerlikler göstermekte idi. Tarihte Museviligi kabul etmis tek Türk toplulugudur.

Macar yazar Arthur Kösler 'On üçüncü Kabile' adli kitabinda ' Hazarlar sekizinci yüzyilda en parlak dönemini yasamislardir' demistir. Çevredeki bazi komsu devlet ve kralliklar Hazar Kaganligina 'Yahudi Kralligi' da demislerdir.

Zamanla zayiflayan ve eski ekonomik ve askeri gücünü kaybeden Hazarlar komsu devletlerin ve Ruslarin saldirilari ile 980 yillarinda dagilmistir., 1100 yillarinda da tarih sahnesinden tamamen silinmislerdir. Hazar Kaganliginin yikilmasindan sonra dagalan Hazarlarin bir kismi, diger Türk boylarina karismis bir kismi da Ukrayna, Litvanya, Macaristan Kirim ve Polonya’ya ve Romanya'ya dagilmislardir.

 Genis topraklarini isletecek nüfustan yoksun Litvanya Prensligi 1370 yilinda Türkçe konusan Hazar Yahudilerini zorla Polonya ve Litvanya’ya yerlestirir ve genis ayricaliklar tanir.

Hitler Yahudi diye Türkleri mi yakti?

Dagilan Hazarlar artik gittikleri yerlerde Hazar Türkü degillerdir. Bagli olduklari mezhepten dolayi onlara Karay Türkleri, konustuklari Türkçeye de “Karaim Türkçesi” denildi, bu mezhebin tamami zaman içinde Türklerden olustugu için 'Karaim' sözü bir mezhebi ifade etmekten çok, Musevi Türkleri anlatan bir terim oldu. 

Cumhuriyet devri yazarlarimizdan Refik Halit Karay’da bunlardan biridir. Israil Yahudileri ise onlara 'Kuzeri' dedi.

Museviligin on iki mezhebi vardi, bu mezhepler, Nuh peygamberin oglu 'Sam'in torunlarindan Yehuda’nin on iki ogluna ait mezheplerdi, bütün dünyadaki Yahudilerin ve Dogu Avrupa Yahudilerinin bu on iki kabileden geldigine inanilirdi.

Kendisi de, Macaristan’a göç eden Hazar Türkü ve Musevi bir ailenin çocugu olan yazar Arthur Köstler 'On üçüncü Kabile' adli kitabinda bunun böyle olmadigini, Dogu Avrupa (Askenaz) Yahudilerinin Türk kökenli Hazarlar olduklarini yani On üçüncü kabileden geldiklerini savunmustur.

Buna göre Ikinci dünya savasinda Hitlerin Yahudi diye yaktigi insanlar anlinda Türk’tü.

Hazar Imparatorlugunun dagilmasi ile Kirim'a giden bir kol,  buradan Ruslarin baskisi ile Romanya'ya oradan Edirne'ye gelir. Fatih Sultan Mehmet Edirne'ye gelen bu kolu Istanbul’a getirtir ve Karaköye yerlestirilirler.  Karay'larin oturdugu yer anlaminda halk buraya Karayköy der, sonralari söylene söylene Karaköy olur. 1560 yillarinda Eminönü’ndeki yeni Cami'nin yapimi sirasinda Karaim Türkleri diger Yahudi cemaatlerin yasadigi Hasköy’e yerlestirilir.

Istanbul’da Son Karaimler

Bugün az da olsa küçük bir Karay Cemaati Hasköy'de yasamaktadir her Cumartesi ibadethanelerinde ayinlerini yapmaktadirlar. Karay'larin ibadethanelerinin adi 'Kenesa' dir. Allahin adini 'Tengri' olarak anarlar. Karaylar Istanbul'da Istanbul Türkçesinin disinda, Karay Türkçesinin Trakay-Galits agzini konusmaktadirlar. Atatürk 1934 yilinda yapilan Türk Dil Kurultayi'na Karaim Türklerini de çagirmisti.

Tarih boyunca on alti devlet kurup yikan Türkler, son Türk devleti olarak olan Türkiye Cumhuriyetinin cumhurbaskanligi forsunda bu 16 devleti birer yildizla simgelestiririz.  Cumhurbaskanligi forsundaki 7ci yildiz Hazar devletini temsil eder. Hazar Kaganligi (ya da devleti)  tarihteki tek Musevi Türk devletidir

Türkiye'de Karay Türklerinin sayisi 1985 yilinda 150, 1995'te 90, bugün de 80-90 kisi olarak tahmin edilmektedir.  Hasköy’de bugün bir ibadethaneleri ve mezarliklari bulunmaktadir.

Bu mezarliga arastirma için özel izinle birçok defa gittim, çok ilginç mezar taslarinin fotograflarini çektim. Mezar taslari bazen Türkçe bazen Ibranice yazilmisti.  Ibadethanelerinde cemaat az oldugu için ayin yapilmiyordu ayin gününü rast getirip girmem mümkün olmadi.

Canik Dergisi sayi 18

Kaynaklar:

Dogan Avcioglu -Türklerin Tarihi c.2

Arthur Kösler-13.cü Kabile

Ahmet Agaoglu-Türkr Alemi-Türk Yurdu c.1-2