Iskender’in MÖ 322 yilinda ölümü ve Imparatorlugun dagilmasi ile generalleri arasinda Anadolu’yu paylasma kavgasi baslamistir.
Bu kargasada, Amaseia(Amasya) baskent olarak Samsun, Ünye, Ordu, Giresun, Trabzon, Gümüshane ve Tokat’i çevreleyen bölgede Mitridat Kristes adinda bir general tarafindan Milattan sonra 310 yilinda Pontus Devleti ‘ni kurulmustur.
Pontus Kralliginin Krallari genellikle Mitridat olarak adlandirilmistir, en önemli krali VI. Mithridat’tir. Kralligi içinde 20’den fazla farkli kültür barindirdigi için 20’den fazla lisan ögrenmistir
Dünyada Pontus adinda bir millet olmamistir. Pontus’un halklari çesitli uluslardandir, dili antik Yunancanin (Gerekçe) Pontika lehçesidir. Bugün kaybolmus ve Ünye’de de konusulmus lehçeye ve müzigine de Pontika denirdi.
Pontusun baskenti Amasya idi. Bir ara Sinop oldu. Pontus kirali Altinci Mitridat Ünye’yi baskent yapmak istiyordu.. Bunun için Ünye’nin dogusunda bir sehir insa etmeye basladi. Biz buraya bugün Midrebolu diyoruz. Midrebolu, Mitrapolis, Mitridatin sehri demektir. Bu isim bize Pontus’tan kalan tek belge ve tek mirastir.
Pontus Yunanca 'deniz' anlamina gelen ve cografi bir terimdir. O dönemde bu topraklarda yasayanlar ve Pontus kiyisinda dogan kisiler için Pontuslu anlamina gelen Pontikos terimi ve konusulan lehçeye de Pontika denilmistir...
Pontus’ta Altinci
Mitridat dönemi
Besinci Mitridat öldügünde, ogullari Krestus ve Altinci Mitridat henüz çocuktular. Esi Laodice, veliaht olarak Krestus'u tercih edince, Altinci Mitridat daglara kaçti. Zehirlenme süphesi nedeniyle, o dönemin bilinen zehirlerine karsi panzehir yapimini ögrendi. Zehirlenme olasiligini önlemek için benzer zehirlerden az miktarlarda alarak kendini zehirlere bagisik kildigi da iddia edilir. MÖ 113'de geri döndü, kardesini öldürüp annesini hapse attirdi. Altinci Mitridat, Pontus krali olarak Anadolu'da MÖ 113-63 yillari arasinda hüküm sürdü, krallik onun zamaninda en genis sinirlarina ulasmistir.
Romali general Pompei MÖ 63 yilinda VI. Mitridat'i yenerek
Pontus'un batisini Roma topraklarina katti, dogusu ise tamamen ortadan kaldirildigi MS 64 yilina kadar Roma'ya yari bagimli olarak kaldi.
Kralligin en büyük kenti, ayni zamanda ilk baskenti olan Amasya idi. Kraliyet saray ve mezarlari burada bulunurdu. Krallik Pontus Daglari ile kiyi ve iç olmak üzere iki büyük bölgeye ayriliyordu. Kiyi bölgeler kerestecilik, balikçilik ve zeytin ticaretine elverisliydi.
Pontus kültürü, Yunan, Antik Anadolu ve Pers unsurlarinin bir karisimidir. Kralligin en çok Helenlesmis bölümleri zaten Yunanlilarin agirlikta oldugu kiyi bölgelerdir. Yunanca, VI. Mitridat zamaninda kralligin resmi dili olur, ama Anadolu dilleri özellikle iç bölgelerde konusulmaya devam etmektedir. Kaynak: Vikipedia
Pontos Kralligi, Romalilar tarafindanM.Ö. 63 de ortadan kaldirildi ve Karadeniz’in güney kiyilari Bithynia-Pontos eyaleti olarak Roma Imparatorluguna baglandi. Kaynak: Karadeniz Arkeolojini Arastirma Merkezi
250 yil yasamis olan Pontus Kralliginda “Midridat” adinda alti tane kral gelmistir. En önemlileri ilk kurucusu Birinci Midridat ve sonuncusu Altinci Mitridat’tir. Birinci Mitridat’in mezari Amasya’da Altinci Mitridat’in mezari Sinoptadir.
Pontos Kralligi’nin ve Mitridatlarin Ünye ile ilgileri Besinci Mitridat’in Ünye’yi baskent yapmak istemesidir. Hatta Ünye’de sehri kurmaya baslamis ömrü yetmemistir. Bugün Ünye’de “Midrebolu” adi ile anilan yer Mitridat’in kurmaya çalistigi “Mitrapolis” sehridir.
Hatta bazi tarihçiler sehrin bir bölümümün bugün denizin içinde oldugunu iddia ederler. Pontos’tan günümüze sadece “Midrebolu” ismi ve denizin dibinde var oldugu söylenen kalintilar kalmistir.
Pontus Ne Demektir?
'Pontus' veya 'Pontos' kelimesi, cografi' bir isimdir. Yunanca’da 'Deniz' anlaminda olup, Orta Karadeniz’den Bartin’a kadar uzanan bölgeye verilen isimdi.
Iskender MÖ. 323 yilinda ölünce Ege’de Bergama, Marmara’da Bitinya, Orta Karadeniz’de Pontus Kralligi ve Nemrut daginda Kommagene gibi birçok krallik olustu.
Kral Altinci Mitridates'ten sonra askeri ve sosyal gücünü iyice yitiren Pontus Kralligi M.Ö. 63'te Roma Imparatorlugu tarafindan ortadan kaldirilmistir.
Pontus Kralligi'nin son kral hariç diger bütün krallari da Amasya’da gömülmüstür. Mezarlarini kentin ortasinda bulunan Harsena Dagi'nin yamaçlarina öldükten sonra dogacaklarina inandiklari ve bedenlerinin saglam kalmasi için kayalari oymak suretiyle yapmislardir.
Son olarak Hocam Irfan Isik, Pontos devleti ve onun son krali adli eserinde:
“Günümüzde Yunanlilarinin, Pontos devletini gizli gizli canlandirma girisimleri, hiç kendilerinin olmamis bir karma ulusu, kendilerinin saymalari, sadece Türk ulusuna besledikleri düsmanliklarindandir” der.
Pontos Kralliginda altisi Mitridat adinda dokuz kral gelmistir.
Gelecek: Roma Imparatorlugu
Kaynaklar:
Dr.T. Baykara, Anadolu'nun Idari Taksimati,
Prof. Dr.A.M. Mansel, Ege ve Yunan Tarihi, .
Vikipedia
Irfan Isik, Pontos Devleti ve Onun Son Krali
Nuri YAZICI, (Canik Sancagi’nda) Pontusçu Faaliyetler
Ordu Olay Gazetesi
http://dsi0fanyw80ls.cloudfront.net/tr/faction/rom_pontus
