Ünyelinin Adalet Derdi... “Bu dava, babamdan kaldı hâkim bey!”

Ünyeli, yilda, 6 000 suç duyurusu yapiyor.

Hemen herkes mahkemelik.

Ünyeli Icralik Icra Dairesinin her duvari tâkip dosyalariyla dolu...

Akliniza gelen tüm bankalarin yüzlerce dosyasi var.

Bankalardan sonra, elektrik dagitim sirketleri,                              

TELEKOM, GSM sirketleri ve Belediyeler basi çekiyor…

 Ister; ‘Ünye’yle dünyayi tartmislar, Ünye 10 gram agir gelmis’ diyelim… Ister, bizim Ünye diyelim, ister Sirin Ünye, ister Yesil Ünye… Ne dersek diyelim; mahkemelik bir Ünye…

Öyle ki, nerdeyse, Adliye’den tebligat gitmeyen vatandas yok.

Eskiden, söyle lâflar olurdu; “ Hayatta, hiç karakola gitmedim, adliyeye hiç yolum düsmedi,  hâkim savci nedir bilmem, bizim Mahkemelik isimiz olmaz!” Arttik kimse böyle diyemez. Birisi derse de, sen onu külâhima anlat, deyin. Çünkü bu koca bir yalan. Çünkü hemen herkes mahkemelik…

Hem, mahkemelik olunca n’oluyorsa? Suç mu yani mahkemelik olmak? Ayip mi? Günah mi? Yooo! Öyleyse ne yani bu caka?! Mahkemeler, ne meyhane, ne kahvehane! Mahkemeler, hak arama yeri.  Hak deyince, akan sular durduguna göre… Hak, yüce ve kutsal olduguna göre… Mahkemelik olmak kötü bir sey degil… Yalniiiz… Neden, mahkemeye yolunun düstügü çok önemli. Hakki yenen ya da çignenen olarak mi?  Yoksa hak yiyen, magduriyetlere yol açan, zulmeden olarak mi? Bazi da, haksiz suçlamalarla, iftiralarla da davalik olur insan… Neyse, uzatmayalim!

Simdiii… Bakalim, Ünyelinin derdi, daha dogrusu davasi neymis?!

Ünyeli, su veya bu sekilde, su veya bu nedenle; yilda, yaklasik olarak 6.000 savcilik sikâyeti yapiyor, yani suç duyurusu yapiyor… Yalniz, bu sikâyetlerin ne kadar bilinçli yapildigi tartisilabilir. Çünkü bu sikâyetlerin yaklasik altida biri takipsizlik karariyla sonuçlaniyor. Yeni tabirle, Kovusturmama karariyla! Bu ne demek? Vatandas, olur olmaz her seyi savciliga tasiyor. Yani, Hukuk Mahkemelerinde halletmesi gereken isleri de savciliga götürüyor. Oysa suç teskil etmeyen, yani, Ceza Hukukunu ilgilendirmeyen islerin, savcilikta yeri yok. Birçok Kovusturmaya Yer Olmadigina dair kararin gerekçesi, “Mes’elenin, ‘Hukûkî Mâhiyet’ tasimasi…” Bunun yaninda, vatandaslar, ‘bir delile dayanmaksizin’ yahut ulasilabilir, toplanabilir bir delilleri olmaksizin da, soyut sekilde sikâyetler yapiyorlar… Bir kismi da gerçekten magdur ancak kaniti yok… Kimisi, ‘bir hirsla’ gelip sikâyet yapiyor.  Olayin ve suçun niteligine göre,  sikâyetten vazgeçme yahut uzlasma nedeniyle de Kovusturmama Karari verilebiliyorsa da; bizim insanimiz, genelde, barismayi ve uzlasmayi sevmiyor; bu nedenle, bu tarz islemler sinirli sayida oluyor.

Açilan kamu davalarinin çogu Sulh Ceza Mahkemesine yöneliyor.  Demek ki; ufak tefek ya da çok ciddî boyutlar tasimayan, hafif dereceli suçlar, memleketimizde daha çok isleniyor. Basit Yaralamalar, Hakaretler, Basit Nitelikli Hirsizliklar, vb. Ondan sonra; Sulh Cezaya açilan davalarin yarisi kadari da Asliye Ceza’ya açiliyor. Tabii, suçlar da, cezalari da daha önemli, daha ciddî oluyor, is Asliye Cezaya geçince… En az dava ise Agir Cezaya açiliyor. Asliye Cezaya açilanlarin üçte biri oraninda bu, Ünye’de. Agir Ceza’nin adi üzerine… En agir suçlar bu mahkemede yargilaniyor ve en Agir Cezalar da bu mahkemede veriliyor.  Simdi, Agir Ceza’da bir özellik var. Agir Ceza Mahkememiz, Ordu’nun bati yakasinin davalarina bakiyor. Yani; Ünye’ye bagli olan;  Çamas, Aybasti, Kabatas, Çatalpinar, Fatsa, Korgan, Kumru, Ünye, Ikizce, Çaybasi, Akkus… 11 Ilçe’nin tümünün Agir Cezasi Ünye’de yargilaniyor. Zaten, Agir Ceza Merkezi, bir Ordu’da, bir de Ünye’de var. 11 Ilçe’den gelen olaylar Ünye’de toplanip davasi görüldügüne göre; 11 ilçe içinde Ünye’yi düsündügümüzde, demek ki,  gerçekten de Ünye’de en az islenen suçlar,  Agir Cezalik türden olanlar…

Sunu da söylemek gerekir ki; Savciliktan baslayarak, Sulh, Asliye ve Agir Cezalarda yargilanan suçlarin agirligini ekonomik nitelikli suçlar olusturuyor. Mala yönelik suçlar birinci derecede…  Ondan sonra, kisilerin vücut bütünlügüne ve hürriyetine yönelik suçlar agirlikta.  Bunlarin içinde de, cinsel niteligi olan suçlar daha fazla… Vücut bütünlügüne yönelik suçlarda, kasten yaralama ve öldürme suçlari, diger suçlarin arasinda azinlikta kaliyor. Agir Ceza’da yargilanan suçlarin tür ve sayisini, çevre ilçelerden gelen vakalar daha çok belirliyor.

Olaylar, takipler, yargilamalar, yalniz Cezalik türde olmuyor. Hukuki davalara gelince, is sayisi çig gibi büyüyor.

Hemen bir fikir vermesi bakimindan; Ünye’de bir Asliye Ceza Mahkemesi varken, 2 Asliye Hukuk Mahkemesi var.

Önce sunu ortaya koyalim: Ünyeli Icralik… Icra Dairesinin her duvari takip dosyalariyla dolu... Her sene ilâve dolaplar yapiliyor. Icra Dairesindeki takipler, binlerle ifade ediliyor. Kurumlar, bir getirmeye 50-100 dosya birden getiriyor. Akliniza gelen tüm bankalarin her birinin yüzlerce dosyasi oluyor.  Bankalardan sonra, YEDAS vb. elektrik dagitim sirketleri, TELEKOM, GSM sirketleri, Belediyeler basi çekiyor. Icra Dairesi, Avukatlarla, takip sahipleriyle randevulu çalisiyor; ne personel ve ne de zaman yetirebiliyor is yogunluguna…

Hani derseniz, Ünyelinin en çok ne isi var diye, en çok icra isi var derim.

Icra’da yasanan süreçlerin bir yansimasi olarak, Icra Hukuk ve Icra Ceza Yargilamalari yogun oluyor…

Isin en az oldugu Mahkeme, Kadastro Mahkemesi… Ondan sonra ise, en az, Sulh Hukuk Davalari var.

Asliye Hukuk Mahkemelerinin is alanlari çok genis… Asliye Hukuk Mahkemesi demek; tasrada münferit uzmanlik (ihtisas) mahkemeleri, imkân olmadigi için, bizatihi Asliye Hukuk Mahkemesi olmanin yaninda; ayni zamanda, Aile Mahkemesi demek, ayni zamanda Ticaret Mahkemesi demek, ayni zamanda Is Mahkemesi demek, ayni zamanda Tüketici Mahkemesi demek, ayni zamanda Icra Mahkemesi demek, ayni zamanda Icra Ceza Mahkemesi demek… 

Asliye Hukuk Mahkemelerinde, en çok Tasinmazlarla ilgili davalar var. Hani, halk tabiriyle, yer davalari… Ne demisler? ‘Yer, adami yer!’ Halkimiz, ‘yer’ yüzünden, mahkemelere gideee geleee ömür tüketiyor.

Dava türleri, sosyal-ekonomik gelismelere göre degisebiliyor.

Örnegin, son yillarda, belki de son 10-15 yildan bu yana,  Kamulastirma Davalari basa güresiyor. Karayollari Genel Müdürlügünün, TEIAS’in, Belediyelerin, BOTAS’in, vb. kamulastirmalari, dava sayilarini sisiriyor.

Daha sonra, Aile Hukukuna iliskin davalar var… Bosanma davalari çig gibi… Paralel olarak; Nafaka, Esya, Ziynet, Velayet, vb. davalari…  Gene; gerek Türk Medeni Yasasini ve gerekse Borçlar Yasasini ilgilendiren davalar birçok Maddî ve Manevî Tazminat, Nüfus, vb. davalari var…

Sayilari giderek artan dava türlerinden biri de Is Hukukundan dogan davalar… Bu tür davalar da, gene sosyal-ekonomik gelismelere paralel olarak artiyor.

Adliye’de en az bulunan davalar, herhalde, Basin Davalaridir.

Genel olarak sunu söyleyebiliriz… Tüm davalarin temelinde, ekonomik altyapinin bozuklugu var.  Bireylerin, ailelerin ve toplumun, ekonomisi çökünce, her sey çöküyor. Medenî degerler, Dinî ve Ahlâkî degerler, Gelenek ve Görenekler, Aile Baglari, Sosyal Baglar, Insanî ve Ulvî degerler her sey çözülüyor, dagiliyor… Ekonomisini kaybeden insanlar, ailelerini, eslerini, islerini, akrabalarini,  komsularini, dostlarini, vb. hülâsa, dünyalarini kaybediyor.

Ne dersiniz, Ünyelimiz; dünyasini kaybetmis miii, kaybetmemis mii?!

Her sey arapsaçi olunca, Adliyeye gitmek çâre oluyor. Iyi ki,  basvurulabilecek, hak aranabilecek bir Adalet Dairesi var, Adliye var. Düsünün ki, Adalet Düzeni, Adliye olmasaydi, toplum birbirini nasil da bogazlardi…

Simdiii… Davam yok, diye üzülmeyin. Bir gün ve hatta her an sizin de olabilir. Belki de, zili çalan postacidir. Tebligat gelmesi, an mes’elesidir, kim bilir… Hatta isteseniz, Muhtarligi, Postaneyi bir arastirin…  Evdekilere sorun… Tebligat çoktan gelmis olmasin!

Ne demis sair? “Bu dava, babamdan kaldi hâkim bey!”