10 KASIM 1938
ATATÜRK’ÜN SON ANLARI
Saat 09.05, Birden gözlerini açti
Atatürk Orman Çiftligine
Gömülmek Istiyordu
Bugün 10 Kasim Çarsamba 2021
Atatürk 1938 yilinda yine böyle bir Persembe günü aramizdan ayrilmisti.
83 cü ölüm yil dönümünde O’nu bütün yurtta minnet ve sevgi duygulari anacagiz.
Bu yil onu anmak adina hazirladigimiz yazimizda son saatlerini ve cenaze törenini yazdik.
Ruhu sad olsun..
5 Eylül 1938 günü vasiyetini yazdi ve bütün malvarligini Cumhuriyet Halk Partisi'ne birakti.
Kiz kardesine, manevi çocuklarina ve Ismet Inönü'nün çocuklarina para yardimi yapilmasini belirtti.
Ayrica Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu'na da belirli miktarlarda yardim yapilmasini istedi.
6 Eylül, Fransiz doktor Fissenger üçüncü defa Istanbul'a geldi. Atatürk'ün karnindan tam alti litre su alindi.
Hastalik giderek ilerliyordu, Atatürk'ün karninda yine su toplanmisti yeniden su alma islemi yapildi,
16 Ekim, ögleden sonra agir bir komaya girdi.
21 Ekim, komadan çikti.
29 Ekim1938, Cumhuriyetin on besinci yildönümü kutlamalarina katilamadi.
“Son Nöbet Defteri”
Iki defter halinde tutulmustur.
1 Ekim- 10 Kasim 1938 günlerini kapsar.
Atatürk'ün tedavisini yapan kurulda yer alan ve ölüm aninda basinda bulunan Prof. Dr. Muhtar Özden'in, Atatürk'ün hastaligi ile ilgili gün gün yazdigi anilarindan,
9 ve 10 Kasim günleri:
9 Kasim 1938: Gece, zavalli Atatürk tekrar komaya girdi. Aksama dogru nefes borusu sesleri basladi.
10 Kasim 1938:
Ahvali umumiye (genel durum) fenadir.
Koma devam ediyor.
Bir defa daha 500 cm3 glikoz serumu yapildi, saat 08.00'de (sabah) kalbe faydasi, nabzin biraz dolgun olmasiyla görünür gibi oldu ve tekrar komaya girdi.
Saat 09.00...
Gözleri kapali, gögsü sürekli inip, çikmakta. Sag tarafta basi ucunda Operatör Dr. Mim Kemal duruyor.
Dr. Kamil Berk basini onun omzuna dayamis hiçkiriyor.
Prof. Dr. Muhtar Özden kendinden geçmis gibi odanin içinde aglayarak dolasiyor.
Bir taraftan da hafif bir sesle devamli olarak 'Aman yarabbi, aman yarabbi' diye söyleniyor.
Saat 09.05...
Atatürk birden gözlerini açti, basini sert bir hareketle sag tarafa çevirdikten sonra tekrar önceki durumuna getirdi...
Son nefesini vermisti.
Genel Sekreter H. Riza Soyak hiçkiriklarla karyolanin yanina diz çöktü ve onun sag elini ellerinin içine alarak öptü ve yüzüne sürdü.
Muhafiz Komutani Ismail Hakki Tekçe de ayni eli öptükten sonra yorganin altina koydu
Bu arada Prof. Dr. M. Kemal Öke Atatürk'ün açik gözlerini kapatti; Dr. Kamil Berk de G.M.K. (Gazi Mustafa Kemal) markali beyaz bir mendille çenesini bagladi. .( Kaynak: Hasan Riza Soyak'in anilari)
Son Nöbet Defteri'ne de söyle yazildi:
'Saat 09.05'te vefat etmislerdir.
Imzalar: Dr. A. Muhtar (Özden), Dr. Neset Ömer Irdelp, Dr. N. Resat Belger, Dr. H. (Hayrullah) Diker, (Dr.) Abravaya (Marmarali), (Dr.) Mim Kemal (Öke).'
Atatürk'e otopsi yapilmasina gerek olmadigina dair 10 doktorun düzenledigi 11 Kasim 1938 tarihli raporun giris bölümü söyledir.
'Asagida isimleri bulunan tabipler bu sabah saat 09.15'te, yani vefatin vukuundan 24 saat 10 dakika sonra, Atatürk'ün naasini tekrar görerek muayene ettiler...'
“Saat kaç?”
Son sözü “saat kaç?”
Son aldigi gida, 8 Kasim Sali saat 18.35’de dört kasik elma suyu.
Son yemek istedigi sebze, enginardi.
Son verilen ilaç, ölüm halinden kirk dakika önce, saat 8.25’de, 1/8 aubaine’di.
Hekimler ölüm raporunu imzalarken, son olarak elini öpen ve gözlerini kapayan Prof. Dr. Mim Kemal Öke idi.
Cenaze Töreni
19 Kasim 1938 Cumartesi günü sabahi, Dolmabahçe Sarayi Tören Salonunda cenaze namazi kilindi.
Cenaze alayi Istanbul halkinin gözyaslari arasindan geçerek Gülhane Parki'na geldi.
Tabut bir torpidoya alinarak, Yavuz Zirhlisi'na nakledildi buradan Izmit’e getirildi, Izmit' te özel bir trene konulan cenaze, 20 Kasim 1938 Pazar günü Ankara' ya götürüldü.
Atatürk' ün tabutu Büyük Millet Meclisi önünde hazirlanan katafalka yerlestirildi.
Bütün Ankara halki katafalkin önünden saygiyla egilerek geçti.
21 Kasim 1938 Pazartesi günü hafif yagan bir yagmur altinda tören basladi.
On iki milletvekili cenazeyi top arabasina yerlestirdi.
On iki general top arabasinin iki yaninda nöbete durdu.
Atatürk' ün cenazesini Cenazeyi tasiyan top arabasinin arkasinda en büyügünden, en küçügüne kadar bütün Türk Milleti vardi.
Etnografya Müzesi' ne götürülen tabut, hazirlanan mermer lahdine yerlestirildi.
Atatürk' ün naasi Anitkabir yapilincaya dek on bes sene bu geçici kabirde kaldi.
10 Kasim 1953' te büyük bir merasimle Anitkabir'e nakledildi.
Atatürk’ün Vasiyeti
Malik oldugum bütün nutuk ve hisse senetleriyle Çankaya'daki menkul ve gayrimenkul emvalimi Cumhuriyet Halk Partisi'ne atideki sartlara, terk ve vasiyet ediyorum:
1. Nukut ve hisse senetleri, simdiki gibi, Is Bankasi tarafindan nemalandirilacaktir.
2. Her seneki gibi nemadan, nispetleri serefi mahfuz kaldikça, yasadiklari müddetçe, Makbule'ye ayda bin, Afet'e 800, Sabiha Gökçen'e 600, Ülkü'ye 200 lira ve Rukiye ile Nebile'ye simdiki yüzer lira verilecektir.
3. Sabiha Gökçen'e bir ev de alinabilecek, ayrica para verilecektir.
4. Makbule'nin yasadigi müddetçe Çankaya'da oturdugu ev de emrinde kalacaktir.
5. Ismet Inönü'nün Çocuklarina yüksek tahsillerini ikmal için muhtaç olacaklari yardim yapilacaktir.
6. Her sene nemadan mütebaki miktar yari yariya, Türk Tarih ve Dil Kurumlarina tahsis edilecektir. Kaynak:www.kultur.gov.tr
Atatürk Orman Çiftligine
Gömülmek Istiyordu
Kemal Atatürk de her canli gibi bir gün ölümü tadacagini biliyordu.
Atatürk, sadece ebedi istirahatgahinin yerini degil, ayni zamanda nasil bir mezar istedigini de vasiyet etti.
Atatürkün vasiyeti, simdiki Anitmezarinin bulundugu Anittepe degildi. Arzuladigi mezar, büyük, üstü kapali bir mezar da degildi, daha mütevazi üstü açik ve gelen geçenin yogun oldugu Atatürk Orman Çiftligine defnedilmek istemisti.
“Mamafih bütün bunlar benim fikrim…
Türk milleti elbet bana münasip görecegi sekilde bir yer yapar”dedi..
Son olarak
Atatürk'ün ölümü alkolden degildir,
Saat 09.05'te vefat etmistir.
Cenaze namazi kilinmistir,
Kefen ile tabuta konmustur!
Topraga gömülüdür.
Onu utmayacagiz, ruhu sad olsun