Osmanlı Devletinin kuruluşu yalnız İslam tarihinin değil bütün cihan tarihinin en önemli hadiselerinden biridir. Osmanlı Devleti'nin küçük bir beylikten, böylesine büyük bir cihan devleti haline gelmesi, hala bir çok tarihçinin tartıştığı ve içinden çıkmakta zorlandığı bir mesele olmaya devam etmektedir.
Bugün bile,bazı araştırmacılar Osmanlı'nın kuruluşu, gelişmesi ve altı asır( altı yüz yıl) ayakta kalmasına, akıl erdiremediklerini söylemektedirler. Osmanlı Devleti'nin hızla ve önüne geçilmez tabii bir hadise gibi gelişmesinin sırrını çözmek için, o devirdeki Anadolu'nun yalnız siyasi tarihinin değil, sosyal tarihinin de çok iyi bilinmesi gerekir. Osmanlı Devleti'nin kuruluş yılına tekabül eden 12. - 13. yüz yıllar Anadolu da sosyal ve siyasi hadiselerin en yoğun yaşandığı yıllardır. Bu devirde sosyal ve ekonomik şartların meydana getirdiği en önemli sosyal kurum Ahiliktir. Bu asra ait tarihi kaynakların hemen hemen tamamında, ahi, ahiler, ahi zaviyeleri, ahi Fütüvvetnameleri, ahi baba vb. gibi Ahilik terimlerine rastlıyoruz.
Ne yazık ki tarihi kaynaklar da çokça rastladığımız bu terimler yeterince önem verilerek incelenmemiştir. Bugün Üniversite giriş sınavlarında cevaplanması zor soru olarak seçilen ahi sözcüğü bu düşüncemizi kanıtlamaktadır. Aslında tarihi değerleirimizi öğrenmek istiyorsak Ahilik kültürünü mutlaka araştırmamız gerekmektedir.
Bugüne kadar, Türkler kendi tarihlerini, batılı tarihçilerin bakış açısına göre yazdıkları kitaplardan öğrenme mecburiyetinde bırakılmışlardır. Tarih kitaplarında verilen bilgiler, her şeyden önce bir yöne kanalize edildiğinden konunun yalnız askeri-siyasi yönü öğretilmiş, bu yönü ön plana çıkarılmıştır. Tarih araştırmalarının en büyük eksiklerinden biri sosyal yönün hiç ele alınmamış olmasıdır. Kendi geçmişini eksik ve yanlı kaynaklardan öğrenenleri bu konuda bihaber bırakmıştır.
Claude Cahen, çeşitli nedenlerle bugün hala gerçeklere uygun mükemmel bir Türk tarihinin mevcut olmadığından bahisle Türkler'in Anadolu'ya yerleşmelerinde asıl açıklanması gerekenin, konunun sosyal yönü olduğuna dikkat çekmiştir. Bu nedenle Selçuklu devleti zamanında ve Osmanlı Devleti'nin kuruluşu döneminde, Ahilerin önemli mevkilere sahip olması tarihçilerimizin bu günkü değerlendirmeleri ile daha iyi anlaşılmaya başlanmış, fakat Türk tarihini anlatan kitaplarda Ahilik ya hiç yer almamış ya da Ahiliğe hak ettiği önem verilmemiştir. Claude Cahen, "ne var ki Ahilerin ne gibi rol oynadıkları kaynaklarda tam anlamıyla belirtilmemiştir" ifadesini kullanır. Tarih kitaplarımızın hemen hemen tamamında siyasi konulara daha çok ağırlık verilmiştir. Meydana gelen olayların yalnız siyasi yönünün ele alınması sosyal yönünün ihmal edilmesi tarihi olayların yanlış yorumlanmasına, tarihin yol gösterici ve ders verici yönünün dikkate alınmamasına sebep olmuştur. Bugün halen Osmanlı Devleti'nin başlangıcının karanlıkta kalışının önemli sebeplerinden biri de budur.
