Bu hafta Ahi ve Ahilik Haftasıdır.
Ahi Arapça’da kardeş anlamına gelen bir kelimedir. Ahilik ise; Türk ve örf adetleriyle İslam dininin ulvi kurallarını birleştirip kaynaştırarak ortaya çıkarılmış bir düşünce sistemi ve yaşam tarzıdır. Bu düşünce ve yaşam tarzını benimseyenlere de 'ahi' denilmektedir. Ahilik ise bu düşünce ve yaşam tarzını hayata geçirmek ve uygulamak için kurulmuş bir sivil toplum kuruluşudur. Bu kuruluşun kökü 10.-12. Yüzyıllara, yani Selçuklu ve Osmanlı dönemine dayanmaktadır. O yıllarda geliştirilip yayılan ahilik teşkilatları uzun yıllar Osmanlı İmparatorluğu döneminde faaliyet göstermiş, yönetime (devlete) yardımcı olmuş insanların refah ve mutluluk içinde yaşamalarının şartlarını ortaya koymuş, insanları bu prensiplerle yetiştirmiştir. Ahilik, insanların dünya ve ahiret mutluluğunu esas almayı şiar edinmiş, insanı 'eşrefi mahluk' yani tüm yaratılmışların en şereflisi olarak kabul etmiştir. Ayrıca Peygamber efendimizin 'hiç ölmeyecekmiş gibi bu dünya için, yarın ölecekmiş gibi de öbür dünya' ahiret' için çalışmayı tavsiye eden hadis'i şerifini de önemsemiş ve uygulamıştır.
Ahilik, insanların dünyevi ve uhrevi hayatını düzenlerken, ahi ahlak kurallarını, görgü kaidelerinden de faydalanarak sosyal hayatı sosyal dayanışma ve kaynaşmayı da düzenlemiştir.
Ahilerin genel özelikleri söyle sıralanmaktadır.
*Bir sanat ve iş sahibi olmak
*Doğruluktan ayrılmamak
*Cimri olmamak, cömert olmak
* Alçak gönüllü olmak
* İyi huylara sahip olmak
* Kendisini halka ve Hakk’a adamak
* Misafir sever olmak
*Dindar olmak
* Dürüst olup hile yapmamak
* Asla yalan söylememek
* Dedikodu ve gıybet yapmamak
* İçki içmemek, kumar oynamamak
*Harama bakmamak-zinaya yaklaşmamak
* Kin ve düşmanlık beslememek
* Büyüklere hürmetli, küçüklere sevgili olmak
* Nefsine hakim olup şeytana uymamak
*İnsanların ayıbını açığa çıkarmamak
Ahiler genelde esnaf ve sanatkarlardan oluşur. Belli esnaf ve sanat gurupları Arasta denilen çarşılarda bir arada bulunurlardı. Her sanat gurubunun Ahi Birlikleri (odaları) bulunur, orada bir araya gelir ve sorunlarını hallederlerdi.
Ahilerin sanat erbabı olanlar icra ettikleri sanatı tam ve doğru olarak yapar, ustalarından öğrendikleri sanatı, ahlakı yetiştirdikleri çırak ve kalfalara da aynen öğretirlerdi.
Ahiler ticari faaliyetleri yanında dini faaliyetlerini de toplu olarak Tekke ve Zaviyelerde icra ederler, din bilginlerinin gözetiminde eğitimlerini sürdürür, çoğu ibadetlerini de yine toplu olarak yaparlardı.
Ahiler birbirlerine ve tüm insanlara çok saygı ve sevgi gösterirler, düşkünlere ise şefkat gösterir ve yardım ederlerdi. Hali vakti iyi olanlar zekatlarını Ahi Birliklerine tam olarak verirler, Ahi Birlikleri de fakir ve yoksuları tespit eder zekat ve yardımları onalar dağıtırdı.
AHİLERİN SABAH MARŞI
Her sabah besmeleyle açılır dükkanımız
Hakk’a iman ederiz, Müslümandır şanımız
Eğrisi var ise bizden, doğrusu elbet sizden.
Hilesi, hurdası yok, helalindendir malımız
Müşterimiz veli nimet, yarenimiz yarımız.
Ziyadesi zarar verir, kanaattır, kârımız.
