Anayasa Mahkemesi hukuk sistemimize 1960 Anayası ile birlikte dahil edilmiş bir yargı organıdır. Anayasa Mahkemesi, onbir asıl ve dört yedek üyeden oluşur. Yargıtay, Danıştay, Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi ve Sayıştay'da başkan ve üye olmak; veya Kırk yaşını bitirmiş, altmışbeş yaşını doldurmamış, yükseköğrenim görmüş ve kamu hizmetlerinde en az onbeş yıl fiilen çalışmış veya yükseköğretim kurumlarında en az onbeş yıl öğretim üyeliği yapmış olmak şartıyla;
a) Yükseköğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarında öğretim üyesi; veya
b) Yükseköğretim Kurulu başkan veya üyesi veya Yükseköğretim Kurumu rektör veya dekanı veya müsteşar yardımcısı, general, amiral, büyükelçi, bölge valisi veya vali,
Olarak görev yapmak; veya
c) Mesleğinde avukat olarak fiilen onbeş yıl çalışmış olmak; ve,
3. Hâkimlik mesleğine alınmamayı gerektiren bir suçtan hüküm giymemek veya bu gibi suçlardan dolayı ceza kovuşturması altında bulunmamak ve hâkimlik mesleğine alınmasına engel bir hali olmamak şartlarına haiz vatandaşlar üye veya yedek üye olarak atanabilirler.
Üye Seçimi
Cumhurbaşkanı, iki asıl ve iki yedek üyeyi Yargıtay, iki asıl ve bir yedek üyeyi Danıştay, birer asıl üyeyi Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi ve Sayıştay genel kurullarınca kendi başkan ve üyeleri; bir asıl üyeyi Yükseköğretim Kurulunun kendi üyesi olmayan yükseköğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarındaki öğretim üyeleri içinden; üye tamsayılarının salt çoğunluğu ile her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden; üç asıl ve bir yedek üyeyi ise Yükseköğretim Kurulu başkan veya üyesi veya Yükseköğretim Kurumu rektör veya dekanı veya müsteşar yardımcısı, general, amiral, büyükelçi, bölge valisi veya vali,
Olarak görev yapmak; veya Mesleğinde avukat olarak fiilen onbeş yıl çalışmış olmak bentlerinde sayılanlar arasından doğrudan seçer.
Bu Maddede geçen Yargıtay, Danıştay, Askerî Yargıtay ve Askerî Yüksek İdare Mahkemesinin başkan ve üyeleri deyimi; Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısını, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcıvekilini, Danıştay, Askerî Yargıtay ve Askerî Yüksek İdare Mahkemesi başsavcılarını da kapsar.
Başkanlık yapısıkın yanı sıra “Yardımcı Teşkilat” başlığı ile Raportörler görevlendirilmiştir.
Anayasa Mahkemesine, çalışmalarında yardımcı olmak üzere yeteri kadar raportör verilir.
Raportörler mesleklerinde en az beş yıl başarı ile çalışmış olan; 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanununda tanımlanan hâkim ve savcılar, Sayıştay denetçisi, başdenetçisi veya uzman denetçileri arasından ilgilinin isteği,
Anayasa Mahkemesi Başkanının uygun görmesi üzerine bağlı oldukları kurumun yetkili mercileri tarafından atanırlar. Yükseköğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarında doçent, yardımcı doçent ve doktora yapmış araştırma görevlileri de aynı usul ve şartlarla raportör olarak atanabilirler.
Raportörlerin özlük işlerinde, mensup oldukları mesleklere ait hükümler uygulanır ve raportör olarak geçirdikleri süreler mesleklerinde geçmiş sayılır.
Ancak bunların yükselme ve kademe ilerlemelerinde Anayasa Mahkemesi Başkanı tarafından verilecek yazılı bilgi esas olunur. Kanuni izin haklarına ve sağlık işlerine ilişkin işlemler Anayasa Mahkemesi Başkanlığınca yürütülür ve sicillerine işlenmek üzere kurumlarına bildirilir.Raportörler, asli görevlerine ek olarak Başkan tarafından verilen görevleri de yürütürler ve bilimsel araştırmalara katılırlar.
Anayasa Mahkemesi yapısı ve görevlerine ilişkin haftaya hasırlayacağım yazıda değineceğim.
Gurbetten hasretle…
Av. Koray MARAL
İSTANBUL BAROSU
