‘’Addiction is a response to emotional pain’’
Bağımlılık duygusal acıya verilen bir tepkidir.
Dr. Gabor Mate
Merhabalar kıymetli okuyucularımız,
Bu haftaki yazımızın konusu PORNOGRAFİ BAĞIMLILIĞI. Peki nedir bu porno bağımlılığı hep birlikte inceleyelim.
Ülkemizde yapılan net bir çalışma olmamakla birlikte ABD, Avrupa ve Asya’da yapılan çalışmalar genel popülasyonda porno bağımlılığı oranının %3 ile %6 arasında olabileceğini göstermiştir. Cinsiyet oranlarına baktığımızda ise erkeklerde bu oran %5-10 arasında değişirken; kadınlarda bu oran %1-3 civarındadır. Yine yapılan çalışmalar özellikle genç erkeklerin oranının son yıllarda ciddi artış göstererek %10 ile 15’nin porno bağımlılığı belirtileri gösterebileceğini öne sürmüştür.
Kısaca porno bağımlılığını tanımlayacak olursak; kişinin cinsel içerikli materyalleri aşırı derecede kullanması ve bu kullanımı kontrol etmekte zorluk çekmesiyle karakterize edilen bir hastalıktır. Belirtilere baktığımızda ise ilk olarak karşımıza kontrol kaybı çıkmaktadır. Birey porno izlemeyi kontrol edemez ve her seferinde daha fazla porno izlemek ister. İkinci belirti olarak ise karşımıza zaman kaybı çıkmaktadır. Kişi porno izlemeye çok fazla zaman harcamaya başlar ve bu durum kişinin sosyal hayatında geri çekilmelere sebep olabilir. Bir diğer belirti ise bireyin kaçınma ve gizleme davranışı göstermesidir. Birey pornoya ayırdığı vakit hakkında yalan söyleme davranışı gösterebilir ve bu durumu gizlemek için farklı davranışlarda bulunabilir. Bir diğer belirti ise duygusal ve fiziksel etkiler olarak karşımıza çıkar. En çok karşılaşılan psikolojik durumlar; depresyon belirtilerinin gözlemlenmesi, cinsel işlev bozukluklarının olması ve düşük özgüven durumudur. Son belirti ise ilişki sorunları olarak adlandırılır. Pornoya bağımlılık geliştiren bireylerde cinsel birliktelik daha az haz vermeye başlayabilir ve bu da romantik ve cinsel ilişkilerde sorunlara neden olabilir.
Porno bağımlılığının nedenleri üzerine birçok çalışma yapılmıştır ve biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörlerin bağımlılığın gelişimi üzerinde etkisi olduğu belirtilmiştir. İlk olarak biyolojik boyutundan bahsetmek isterim. Dopamin, haz ve ödül sistemini oluşturan bir nörotransmiterdir ve porno izlemek beyinde dopamin salımını artırır. Yüksek dopamin seviyeleri kişide geçici bir tatminlik hissi oluşturur. Zamanla beyin porno izlediğinde yüksek dopamin seviyelerine tolerans geliştirir ve daha fazla porno izlemeye ihtiyaç duyabilir. Alttaki resim bu durumu çok iyi açıklamaktadır. Üstteki kısımda sağlıklı bir bireyin haz mekanizmasının uyarılması gösterilmiştir. Alttaki kısımda ise aşırı derecede porno izleyen bireyin haz mekanizması gösterilmektedir.
Genetik yatkınlık da bir diğer biyolojik etmendir. Bazı insanlar bağımlılığa genetik olarak yatkın olabilir.
Psikolojik nedenlere baktığımızda ise bireyin pornoyu bir kaçış yeri olarak görmesikarşımıza çıkan ilk belirtidir. Bu duruma duygusal kaçış denir. Bireyin pornoyu; stresle, kaygıyla, depresyonla veya yalnızlıkla başa çıkma aracı olarak görmesi durumudur.
Aynı zamanda porno bağımlılığına en çok eşlik eden hastalıklar arasında çevrimiçi oyun bağımlılığı ve kumar bağımlılığı yer almaktadır.
Düşük özgüven ise bir başka psikolojik neden olarak sıralanabilir. Bireyin kendine olan güveni düşük olduğunda porno izleyerek geçici bir tatmin ve kabul hissi arayabilir.
Cinsel tatminsizlikte bir başka psikolojik nedendir. Kişinin mevcut cinsel yaşamında yaşadığı memnuniyetsizlik porno izleme alışkanlığına neden olabilir. Cinsel birliktelik sırasında tatmin olmayan birey pornoyu kolay bir cinsel tatmin aracı olarak görmeye başlayabilir.
Kolay erişimin olması, sosyal medya ve bireylerin sosyal izolasyonu ise bağımlılığın sosyal ve çevresel nedenleri arasında sıralanabilir.
Özetleyecek olursak; porno bağımlılığı oldukça karmaşık bir sorundur. Oluşumunda ve gelişiminde birden fazla faktör bulunmaktadır. Tedavi ve hayat kalitesinin artması için bireylerin her bir faktörü doğru bir şekilde anlaması ve başa çıkma yöntemlerini öğrenmesi gerekmektedir. Bir profesyonelden destek almak tedavinin süreci için oldukça önemlidir.
Hüseyin SAKA
Uzman Klinik Psikolog
Ünye Neva Psikoloji