Kamuoyunda imar barisi olarak adlandirilan, afet risklerine hazirlik kapsaminda ruhsatsiz veya ruhsat ve eklerine aykiri olan yapilarin kayit altina alinmasi ve Devlet ile vatandas arasinda uzlasma saglanmasi amaci ile 3194 sayili Imar Kanunu’nda yapilan degisikliklerle taninan haklar çerçevesinde imar Kanunu’na eklenen Geçici Madde 161 ile 31/12/2017 tarihinden önce yapilan ruhsat ve ruhsat eklerine aykiri yapilara Yapi Kayit Belgesi (YKB) düzenlenmesi öngörülmüstür. Yapi Kayit Belgesi Verilmesine Iliskin Usul ve Esaslar 06.06.2018 tarihli ve 30443 sayili Resmi Gazete ’de yayimlanmis ve Tapu ve Kadastro Genel Müdürlügü tarafindan 06.07.2018 tarihinde yayimlanan 2018/8 sayili Genelge ile cins degisikligi ve kat mülkiyeti islemleri düzenlenmistir.
Yapi Kayit Belgesi; ruhsatsiz veya ruhsat ve eklerine aykiri olarak 31/12/2017 tarihinden önce yapilan bir yapinin kayit altina alinmasi ve kullanimina yönelik olarak verilen, imar bakimindan ilave bir hak saglamayan ve kazanilmis hak olusturmayan, yapinin imar durumu ve ruhsata uygun hale getirilmesi veya kentsel dönüsüm uygulamasina kadar verilen geçerli olan geçici bir belgedir.
Yapi Kayit Belgesi basvurulari dogrudan 18/05/2018 tarihli ve 30425 sayili Resmi Gazete ’de yayimlanan Vergi ve Diger Bazi Alacaklarin Yeniden Yapilandirilmasi ile Bazi Kanunlarda Degisiklik Yapilmasina Iliskin Kanunun 16’nci Maddesi ile Yapi Kayit Belgesinin Sagladigi Haklar 3194 sayili Imar Kanunu’nun Geçici 16’nci maddesine göre verilen Yapi Kayit Belgesi asagidaki haklari saglamaktadir.
• Yapi kayit altina alinarak fonksiyonuna göre kullanim imkâni saglanmaktadir.
• Elektrik, su, dogalgaz, telefon, kanalizasyon gibi hizmetlerin sunulmasina imkân verilmektedir.
• Yikim kararlari ve tahsil edilemeyen idari para cezalari iptal edilmektedir.
• Yapi kullanma izin belgesi aranmaksizin cins degisikligi ve kat mülkiyeti islemleri yapilabilmektedir.
• Isyeri açma ve çalisma ruhsati yapi kullanma izin belgesi aranmaksizin verilebilmektedir.
• Kredi taleplerinde bankalarca yapinin degerlendirilmesine imkân saglanmaktadir.
• Hazine ve belediye mülkiyeti üzerindeki yapinin arsasinin rayiç bedel üzerinden yapi malikine satilmasina imkân vermektedir.
Yapi ruhsati alip da yapi kullanma izin belgesi almamis veya yapi ruhsati bulunmayan yapilarda, Yapi Kayit Belgesi ile maliklerin tamaminin muvafakatinin bulunmasi ve imar planlarinda umumi hizmet alanlarina denk gelen alanlarin terk edilmesi halinde yapi kullanma izin belgesi aranmaksizin cins degisikligi ve kat mülkiyeti tesis edilebilecegi düzenlenmistir. Tapu Kadastro Genel Müdürlügü’nün Genelgesi 10 ile islem sonrasinda Yapi Kayit Belgesi ile söz konusu kanundan yararlanan tasinmazin / bagimsiz bölümün beyanlar hanesine, yapilan islemin Kanun maddesi kapsaminda gerçeklestigi yönünde açiklama konulacagi belirtilmistir.
Yapi Kayit Bedeli Yapi kayit bedeli hesabinda dikkate alinacak yapi yaklasik birim maliyet bedelleri kirsal-kentsel alan ayrimi ile yerlesim alanlarindaki gelismislik farklarina duyarli olmadigi gibi yapidan elde edilecek degeri de dikkate alinmaksizin belirlenmistir. Düzenlemedeki ölçütlere göre özellikle kirsal alanlarda hesaplanan yapi kayit bedeli bina bedeline esit veya üstünde çikabilmekte ve bu durum basvurulari olumsuz etkilemektedir. Bu duruma ragmen binlerce, yüzbinlerce basvuru yapilmistir.
DENETIM SORUNU VE IPTAL RISKI
Kisaca bahsettigimiz Yapi Kayit Belgesi düzenlemesine iliskin basvurular, basvuru esnasinda idarece denetlenmemis, beyan esasina göre hareket edilmistir. Bu durum an itibariyle Yapi Kayit Belgeli yerlerin idarece denetime ugradigi yerlerde belge iptallerine ve kanunun öngördügü haliyle gerçege aykiri beyan verme suçu sebebiyle Ceza Sorusturmasina ve kovusturmasina sebep olur hale gelmistir. Bu durumla karsi karsiya kalan Yapi Kayit Belgesi sahiplerinin belgeleri iptal edilmekte ve dahi yatirilan belge tutari da iade edilmemektedir. Bu hususa iliskin yargi kararlari ve izlenebilecek yollara iliskin önümüzdeki hafta devam etmek üzere.
Gurbetten hasretle…
