Merhabalar kıymetli okuyucularımız. Bu haftaki yazımızın konusu KUMAR bağımlılığı. Kısaca tanımlayacak olursak kumar, herhangi bir şeyin daha yüksek değerde bir şey kazanmak için riske atıldığı her türlü aktivite olarak tanımlanır. Kumar bağımlılığının nedeni net olarak belirlenmemiş olsa da biyolojik, psikolojik ve sosyal nedenleri barındıran karmaşık bir bozukluktur. Her kumar oynama davranışı olan bireye, bağımlı olarak yaklaşmak doğru bir tutum değildir. Bu yaklaşım kişilerarasındaki iletişime zarar verebilir ve bireyleri tedaviye karşı dirençli hale getirebilir.
Kumar oynamanın bağımlılığa dönüşmesi sürecindeki davranış değişiklikleri 3 aşamada gerçekleşmektedir. İlk aşama sosyal kumar oynama olarak tanımlanır. Sosyal kumar oynama olarak adlandırılan süreçte bireylerin oynama davranışı kontrollüdür ve eğlence amaçlıdır. İkinci aşama ise problemli kumar oynama olarak tanımlanır. Problemli kumar oynama sürecinde bireylerin kumar oynama davranışı üzerindeki kontrolü azalmıştır ve artık kayıplar öngörülemez olmuştur. Üçüncü aşama kumar oynama bozukluğu olarak adlandırılır. Kumar oynama bozukluğu olarak adlandırılan süreçte, bireylerin kumar oynama davranışı üzerinde kontrolü yoktur ve beklenmedik kayıplar oluşmaya başlamıştır. Bağımlılık bir anda gerçekleşen bir süreç değildir ve kumarhanelerin de ilk amacı bireyleri bağımlı hale getirmek değildir. Robert De Niro’nun başrolünü oynadığı Casino filmindeki canlandırdığı Ace Rohtstein karakteri kumarhane mantığını şu replikle açıklar; ’’ Kumarhanede temel kural kişiyi oyun oynamaya devam ettirmek ve kumarhaneye geri gelmelerini sağlamaktır’’. Temel amaç oynamaya devam etmektir ki sanal kumarhanelerde de kayıt bonusu adı altında birçok bonus verilerek bireyler kumar oynanmaya teşvik edilir.
Mental bozuklukların tanısal ve istatiksel el kitabında (DSM-5) kumar bağımlılığının tanı kriterleri şu şekilde belirlenmiştir.
12 aylık süre içinde, aşağıdakilerden en az dördü ile kendini gösteren, klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da işlevsellikte düşmeye yol açan, sürekli ve yineleyici, sorunlu bir kumar oynama davranışı belirtileri:
- İstediği coşkuyu sağlayabilmek için giderek daha çok parayla kumar oynama gereksinimi duyma
- Kumar oynamayı bırakma ya da durdurma girişimleri sırasında huzursuz ya da kolay kızan biri olma
- Kumar oynamayı denetim altına almak, bırakmak ya da durdurmak için yineleyen, sonuç vermeyen çabaların olması
- Sık sık kumar oynama üzerine düşünme
- Sıklıkla sıkıntı duyarken kumar oynama
- Kaybettiği paraları tekrardan kazanmak için kumar oynama
- Kumar oynama davranışı hakkında çevredekilere yalan söyleme
- Kumar yüzünden önemli bir ilişkisini, işini, eğitim ya da iş olanağını tehlikeye atma ya da yitirme
- Kumar oynadığı için düştüğü umutsuz parasal durumdan kurtulmak için başkalarının kaynak sağlamasına bel bağlama
- Tanı koyabilmek için ayrıca yukarıda ki belirtileri sayılan kumar oynama davranışlarının bir başka psikiyatrik hastalık ile daha iyi açıklanmaması gerekir.
Kumar bağımlılığı bireyleri, aileleri ve toplumu etkileyen ciddi bir hastalıktır. Bireylerin ve ailelerinin bağımlılık alanında çalışan profesyonellerden destek almaları iyileşme süreci için oldukça önemlidir.
Klinik Psikolog Hüseyin Saka
Ünye Neva Psikoloji
