Türk milletinin politik, kültürel ve çağdaş tanımı: İsviçre medeni kanununa göre evlenen, İtalyan ceza yasasına göre cezalandırılan, Alman ceza mahkemeleri usulü yasasınca yargılanan, Fransız idare hukukuna göre idare edilen, İslam hukukuna göre gömülen kişidir.(Anonim bir söz)
Bu karmaşık toplum yapısında birbiriyle zıt olan durumlar çok daha fazladır. Aslında bunun nedeni basittir; örfi hukuk ile şeri hukuk kavramları birbirine karıştırılır ve ahlaki değerler de bu ikisiyle bazı durumlarda örtüşmez.
Alev Alatlı bu git-geller arasındaki zıtlığı çok iyi özetlemiştir:
Helalleşmek, mahkemede dava kazanmaktan daha üstün olmalıydı; çünkü her yasal hak, helâl değildir ve olamaz. Aslolan, hakkın eda edilmesi olmalıdır; aslolan helalleşmek olmalıdır.
Keza, iflas eden kardeşinizin haraç-mezat satışa çıkarılan evini satın almanız yasal hakkınız olabilir; ama helâl değildir.
İmar ruhsatı olan bir müteahhit, şehrin ufkuna tecavüz ederken yasal olarak suçsuzdur; ama yaptığı iş, helal değildir.
Yeni ve çok daha ucuz bir enerji türünün pazara/piyasaya girmesini önlemek üzere üretim haklarını satın alıp sümen altı eden bir petrol şirketi de yasal olarak suçsuzdur; ama yaptığı iş, helal değildir.
Keza raf ömrünü uzatmak için ekmeğin hamuruna kanserojen madde katan gıda üreticisi, formülü ambalajın üstünde yazdığı sürece suçsuzdur; ama helal değildir.
Bir kalem darbesiyle atarlı ergenleri sokağa döken yazar, alevler afakı sardığında suç mahallinde değilse, olayları evinden izliyorsa, suçsuz sayılacaktır; ama bu yaptığı helal değildir.
GÜNÜMÜZDE CANLI ÖRNEKLER VAR
Milletvekilleri meclis tüzüğüne göre mecliste çalıştırılmak üzere kişi başına 5 kişiyi direkt memur yapabiliyor ve bunu hükümet ortaklarından Destici, kızını işe yerleştirerek yasal şekilde yapıyor; ama bu yasal olan ne kadar helaldir ne kadar ahlakidir!
Vergi kanununa göre milyarlarca liralık iş yapan şirketlerin bir yolunu bulup yasal yoldan vergi muafiyeti taşımaları suç değil ama ne kadar helaldir ne kadar ahlakidir!
Askerlik yapacak bütün fiziki şartları olmasına rağmen bedelini ödeyerek askere gitmeyip sosyal medya platformunda ülke sevgisi, vatan sevgisi duyarı kasmak ne kadar ahlakidir!
Ülke olarak maalesef hala genç cumhuriyetten kalan fiziki, ekonomik ve sosyal mirası yemeye devam ediyoruz ancak bu miras da ahlaken, kanunen ve en helalinden bitmek üzere haberiniz olsun.