24 Haziran 2023 tarihli “Ünye il olmayacak ta neresi olacak?” başlıklı yazımda bakın özetle ne demişim;
“1989 yılı ortalarıydı, yeni “il” haberleri ile heyecanlandık. Kırıkkale, Karaman, Aksaray ve Bayburt yeni illerimiz olmuştu.
Aslında o sıralarda Ünye olarak il olmayı biz de bekliyorduk. Çünkü 1986’da Ünye’de çok güçlü biçimde il olma isteği başlamış… Bu istek Anavatan Partisinden Ordu Milletvekili Şükrü Yürür tarafından da destek görmüş… Ünyeliler, Şükrü Yürür’ün siyasi gücünün Ünye’yi il yapmaya yeteceğine inanmış. Kendisinden bunu bir an önce bekliyordu.
Ama kolay değildi. Ordu merkez lobisi Ünye’nin il olmasına şiddetle karşıydı. Bunun önüne geçmek için de Fatsa’yı kışkırtıyor, “İl olma hakkı sizin, Ünye’nin değil” diyerek iki ilçe arasına nifak sokuyordu.
1989’da dört ilçe, il yapılınca hemen ertesi günü “Dört ilçe daha il oluyor” haberleri yapıldı. Bu dört ilçenin arasında Ünye’nin de adı vardı.
Ordu merkez lobisi durur mu, anında Fatsa’ya; “Ne duruyorsunuz, Ankara’ya gidin, il olmak bizim hakkımız deyin. Ünye’nin önüne geçin” haberleri saldı.
Velhasıl bu iş, Ordu merkez lobisinin ustalıklı oyunlarıyla Ünye-Fatsa arasına sıkıştırıldı kaldı.
Ayrıca siyasetçi durur mu? Oy hesabına yattı, iki ilçenin bu durumunu sürekli siyasete malzeme yaptı. Ünye bölgesinin siyasetçileri olsun, Fatsa bölgesinin siyasetçileri olsun milletvekilliği ve belediye başkanlığı seçimlerinde “Bu sefer il oluyoruz” diye yalandan sözleri eksik etmedi.
Sonuçta iki ilçede de insanlar, il konusunun siyasetçilerin yalanından başka bir şey olmadığı kanaatine vardı. Bu konuda laf edenlere de inanmaz oldu.
Ben 36 yıllık bu süreci yakından takip edenlerdenim. Bu süreçte farklı bir şeye ilk kez 2021 yılında şahit oldum. 2021 yılının Aralık ayında devletin kurumu Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), devlet adına resmi açıklamada bulundu. TÜİK, araştırma yapmış, Türkiye’de il olmaya uygun 25 ilçeyi belirlemiş. Bunu açıkladı.
Devlet böyle bir araştırmayla il konusunu siyasetçilerin elinden aldı. Siyasi malzeme yapmalarının nihayet önüne geçti… Aslında ta baştan beri yapılması gereken, doğru olan da buydu.
Bu sonuca birisi çıkıp ta; “Devlet yalan konuşuyor. Öyle değil” diyebilir mi?” Hadi, dedi diyelim; kim inanır?
TÜİK araştırmasını; nüfus, ekonomik potansiyel, stratejik konum, coğrafi durum, il merkezine uzaklık, ulaşım, tarihi-kültürel birikim, eğitim, vb. kriterler üzerinden yapmış… Sonuca varılırken de asıl şuna dikkat çekilmiş; bir yer il olacaksa devlete yük olmak yerine, devlete güç katmalı. Kriterleri yeterli olan bu ilçeler, il yapıldığı takdirde milli ekonomiye katkısı ne olur, asıl bunun hesabı yapılmalı…
TÜİK’in açıkladığı il olmaya aday 25 ilçe arasında Ünye de var. Yapılan çalışmada il olma ile ilgili kriterleri olsun, il olduktan sonra milli ekonomiye yapacağı katkıları ile olsun aday 24 ilçe arasında 6. sırada olan Ünye il olmayacak ta neresi il olacak?”
************ ************* ************
TÜİK, 2021 yılının Aralık ayında açıkladı il adayı ilçeleri, ancak 3 sene geçti üzerinden hala bir sonuç yok.
Bu sessizlik il adayı ilçelerde hayal kırıklığı ve moral bozukluğuna dönüştü.
Hatta MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’ye sitemler başladı. Çünkü yeni il isteği bizzat Sn. Bahçeli’nin isteği idi. Herkes, Devlet Bahçeli istediyse kesin olur” gözüyle bakıyordu olaya.
Orta yeri iyice umutsuzluk sarmışken iki gün önce ulusal basında TÜİK’in yeni bir açıklaması heyecanı tazeledi!
TÜİK, Manisa’nın Akhisar ilçesini çıkararak listeyi güncelleyip Ünye dahil 24 il adayı ilçeyi yeniden açıkladı. Bu da gösteriyor ki çalışma durmamış, devam ediyor.
Eğer Sn. Bahçeli’nin “Cumhuriyet’in 100. Yılında 100 il…” talebi ile hareket ediliyorsa bu listeden 5 ilçe daha çıkarılıp sayı 19’a düşülecek. Ancak, kulis haberlerine bakılırsa 24 aday ilçenin hepsi il olacak. İl sayımız 105’e çıkacak...
Yine kulis haberlerine göre, yeni ilçe yapılacak yerleşim yerleri üzerinde çalışmalar yapılıyor… Bu yeni ilçeler ve mevcut ilçelerle yeni illerin sınırları belirleniyormuş.
Takdir edilir ki böyle bir çalışma titizlik gerektiren, aceleye gelmeyecek hassas bir çalışmadır. Bu yüzden zaman uzayabilir.
Ama ne olursa olsun devlet aklı kararını vermiş, ülkemizi yen illerle “Yeni Yüzyıla, Türkiye Yüzyılına” taşıyacak…
Sonuç itibariyle Ünye dahil yeni iller geliyor, biraz daha sabır…
*********** *********** **********
Haftaya kadar kalın sağlıcakla…