Bir Kızılderili dede ile torunu uzun bir yol yürürmüş.
Torun aceleyle öne geçmiş, dede ise geride kalmış.
Torun dönüp “Dede, neden durdun?” diye sormuş.
Yaşlı adam gülümsemiş:
“Çok hızlı yürüdük torunum,” demiş.
“Ruhumuz geride kaldı, onu beklememiz gerek.”
İnsanın en büyük yanılgılarından biri, içsel süreçleri de dış dünyadaki işler gibi hızla ilerletebileceğini sanmasıdır.
Bir işi hemen bitirmek, bir acıyı hemen dindirmek, bir kırgınlığı bir gecede unutmak isteriz.
Oysa psikolojik iyileşme; aceleye gelmeyen, kendi ritmi olan bir süreçtir.
Birçok insan “artık toparlanmam lazım” diyerek kendini yeniden hayata itmeye çalışır.
Yeni bir işe başlar, ilişki kurar, planlar yapar… ama içteki karmaşa henüz dinmemiştir.
Henüz duygularını anlamadan, nedenleriyle yüzleşmeden “düzelmeye” çalışmak, yaralı bir ayağın üstüne koşmaya çalışmak gibidir.
Dışarıdan hareket vardır ama içeride hâlâ sızı devam eder.
Bu “bir an önce iyi olmalıyım” isteği, çoğu zaman duygusal kaçınma biçimidir.
Kişi acının içinde kalmakta zorlandığı için, bir şey yaparak ondan uzaklaşmaya çalışır.
Beyin, belirsizlik ve kontrolsüzlük durumlarını tehdit gibi algılar.
Bu nedenle hemen bir çözüm üretmek, bilinçdışı düzeyde “tehlikeden kaçış” olarak işler.
Ama bu çaba yüzeyde rahatlama sağlarken, derinde iyileşmeyi geciktirir.
Çünkü bastırılan duygu, farklı biçimlerde geri döner:
Kaygı, huzursuzluk, uykusuzluk, sabırsızlık veya ilişkilerde tekrarlayan kalıplar olarak.
İyileşme yalnızca zihinsel değil, bedensel bir denge sürecidir.
Sinir sistemi tehdit algısından güven duygusuna geçmek için zamana ihtiyaç duyar.
Bu yüzden duyguların sakinleşmesi, bedenin yeniden güveni hissetmesi sabırla olur.
Acele etmek, bu biyolojik ritmi zorlar ve kişiyi yeniden “tetiklenme” döngüsüne iter.
Oysa her küçük duraksama, sistemin yeniden düzenlenmesi için bir fırsattır.
Ne Yapılabilir?
Gerçek iyileşme; sabırla, beklemeyi öğrenmekle başlar.
Duyguların akışına izin vermek, iç dünyayı dinlemek, aceleyle değil farkındalıkla ilerlemek gerekir. Bazen hiçbir şey yapmamak bile, en doğru adımdır. Çünkü bazen ruhun tek ihtiyacı “bir süre sadece kalabilmektir.” Unutmayalım: İyileşmek bir hedef değil, bir süreçtir.
Ve bu süreçte “yavaş giden” değil, kendini tanıyarak yürüyen insan
Hüseyin SAKA
Klinik Psikolog