Mart ayını “kapıdan baktıran kazma kürek yaktıran” ay olarak bilirken Nisan ayında başımıza gelene bak!
9-10-11 Nisanda yağan kar ve meydana gelen ayazla birlikte 36 ilde ağır olmak üzere ülkemiz baştan sona zirai don felaketi yaşadı.
Öyle ki ağaçta meyve, tarlada sebze kalmadı; dondu, yandı gitti!
Yaşanan felaket meyve grubunda; bölgemizin tek geçim kaynağı fındık başta olmak üzere ülke genelinde kayısı, üzüm, elma, incir, kiraz, vişne, ceviz, badem ve şeftali gibi pek çok tarım ürününe zarar verdi.
Sebze grubunda ise; şeker pancarı, patlıcan, salatalık, patates, kuru soğan, kapya ve çarliston biber, domates, karpuz, kavun, kabak, havuç, mor lahana, limon, maydanoz ve roka dondan etkilenen ürünler arasında yer aldı.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı olayı “Tarihimizin en büyük zirai don olaylarından birini yaşadık” diye ifade etti.
Öncesi de var tabi… Ama son 30 yıla baktığımızda fındık 3 kez dona yakalandı.
Birincisi 4-5 Nisan 2004’te… İkincisi 31 Mart 2014’te… Üçüncüsü ise bu yenisi; 9-10-11 Nisanda…
Birinci ve ikincisinde ortalama yüzde 50 civarında zarar yaşandı. Bu üçüncüsü ne olur? Gelen ilk bilgilere göre, bölgemizin sahil kesiminde daha az, ama orta ve yüksek kesimlerde zararın ağır olduğuna işaret ediliyor.
Fındık bizim hayatımızın can damarı… Rekolte iyi olursa nefes alırız! Dondu, kuraktı benzeri felaketleri yaşar da rekoltemiz düşük olursa nefesimiz kesilir!
2004’teki don olayı sonrası çaresiz kalan bölgemiz insanı sırtına attı yorganını, gurbete çıktı inşaatlarda amelelik yapmak için.
O sırada otogara gittim onlarla konuştum, duygularını dinledim.
Hiç unutmam, 78 yaşında olduğunu söyleyen bir amca, “Devletim bizi kollar, aç sefil koymaz dedim ama halimizi soran olmadı.” deyince içim nasıl da “cız” etmişti!
Evet, yaşlı amcamız yerden göğe haklıydı?
Biz de gazetemiz haberlerinde, köşe yazılarımızda konuyu dile getirdik, felakete uğrayan üreticilere destek çıkılmasına işaret ettik.
Nitekim bir zaman sonra Hükümet zirai dondan zarar görenlere destek parası verileceğini açıkladı.
Ama verilmedi.
O sırada gazetemizde sık sık “don parası”nı sorduk, sorguladık. Kulaklar tıkandı, sağır kalındı bu haberlere…
Ancak Hükümet o sırada güzel bir uygulamayı devreye soktu. Kısa adı TARSİM olan Tarım Sigortaları Havuz İşletmesini kurdu. Devlet destekli tarım sigortaları uygulaması başlattı. İlk tarım sigortaları poliçesi de 1 Haziran 2006 yılında düzenlenerek hayata girdi.
Girmesine girdi de üretici ne yaptı? Kabullendi mi bu sigorta sistemini?
Ne arasın…
2006 yılından bu yana 20 yıla yakın zaman geçti. Özellikle ziraat odaları çağrı üstüne çağrılar yaptı.
Kayıtlı olan üreticilerimizi tenzih ederim ama kulak asılmadı, aldırış edilmedi.
Üstelik ürünü bir şekilde zarar gören üreticilerden TARSİM’e kayıtlı olanların zararlarının karşılandığını gördükleri halde kayıt olmaktan sürekli imtina ettiler.
Ayrıca TARSİM’e kayıt olanların ödeyecekleri primin yarısı da devlet tarafından karşılanıyor. Çok daha ilginci TARSİM’e kayıtlı üreticilerin don teminat priminin ise %67’si devlet tarafından ödeniyor.
Bu desteklere bile hala aldırış etmeyen çiftçiler var.
Bu yılın Ocak ayı içinde Türkiye Ziraat Odaları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Perşembe Ziraat Odası Başkanı Aslan Soydan’ı Oney Flaş FM’deki Haftanın Yorumu programına konuk ettiğimizde gelinen noktada üreticilerin TARSİM’e kayıt oranını sorduk.
Sn. Soydan, bütün çalışmalarına ve sürekli çağrılarına rağmen maalesef hala üreticilerden bir kısmının TARSİM’e başvuruda bulunmadığını söyledi.
Dün akşam sosyal medyadan bir arkadaşım don vurmuş bahçesinden resimler paylaşmıştı. Bakıldığında ne yazık ki o bahçeden bu sene ürün çıkmayacağı görülüyor.
Sordum arkadaşa TARSİM’e kayıtlı mısın?
Cevabı; “Hayır” oldu. Al işte bu…
Devlet felaket anlarında çiftçiye “kara gün dostu” sunuyor. Çiftçi aldırış etmiyor.
Ya peki daha olacaktı?
Bu durum bana başlıktaki şu ifademi söyletiyor;
“Çiftçimizi dondan daha çok kendisi yaktı!”
