Sevgili Murat Yılmaz kardeşimin aziz hatırasına.
Son yazımızda “Kruvaziyer turizmine açılmak için öncelikle binlerce turisti aynı anda karşılayabilecek bir alt yapının kurulmuş olması gerekir.” demiştik.
Aksi halde “Neden bu adamlar gemiden inip kenti gezmiyorlar?” diye düşündüğümüzü, iki bin yolcu kapasiteli Astoria Grande gemisinden bir minibüs Ünye’ye, bir otobüs Ordu’ya kaldırmakla kruvaziyer turizmi olamayacağını ifade etmiştik.
İş bu kadarla kalmıyor.
Konteyner limanı ve kruvaziyer turizmi için neden Ünye Limanı seçildi, nasıl bir yol izlendi ve akabinde hangi tartışmalar başladı?
Bunları da ele almak gerekiyor.
Ünye Limanı Neden seçildi?
Karadeniz kıyısında Samsun ve Trabzon dışında büyük ölçekli liman bulunmamaktadır. Günümüz koşullarında daha işlevli ve büyük bir limana gereksinim duyulmaktadır. Sinop, Fatsa, Perşembe (Vona), Ordu ve Giresun limanları, doğal liman olmaları ve çok eski tarihten bu yana kullanılmalarına rağmen, büyütülmeye müsait konumda değildir.
1960’lı yılların başında kurulan Ünye Limanı, bir sanayi kuruluşu olan Ünye Çimento Fabrikası’nın ürünlerini taşımak amacıyla kurulmuştur. Kurulduğu kıyı, limanı büyütmeye elverişlidir.
Tarihsel misyonuyla bir liman şehri olan Ünye, Antik Çağ’dan bu yana Anadolu’nun Karadeniz’e açılan önemli bir iskelesidir. Osmanlı Dönemi’nde 16. Ve 17. Yüzyıllarda Tersane-i Amire’nin Ocaklığı durumundadır. Fatsa ile birlikte Ünye, Osmanlı donanmasına ip sağlayan ve donanmaya gemi yapım malzemesi tedarik eden en önemli nüvelerdendir.
Ünye-Fatsa arası tarihsel rekabetin kökenine inildiğinde, bu gibi detayları kolayca görmek mümkündür. Ordu Üniversitesi’ne bağlı Deniz Bilimleri Fakültesi’nin Fatsa’da kurulmuş olması tesadüf değildir. Bu fakültede Denizcilik İşletmeleri Yönetimi, Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği, Gemi Makineleri İşletme Mühendisliği ve Lojistik Yönetimi bölümlerinde öğretim verilmektedir.
Ne var ki, Sinop ve Perşembe limanları gibi doğal bir liman olan Fatsa Limanı genişletilmeye müsait değildir. Günümüz ihtiyaçlarına cevap verebilecek; 40 bin grostonluk gemilere hizmet veren, 5 – 6 rıhtıma sahip olabilecek bir kıyı yapısına sahip değillerdir.
Ordu merkezde (Altınordu) bulunan mevcut rıhtımın da sözünü ettiğimiz işlevlere sahip bir limana dönüştürülmesi mümkün görülmemektedir.
Ünye Limanı diğerlerine göre konteyner limanı olmaya daha müsaittir ve kruvaziyer gemilerinin yanaşabilmesi için mevcut limanda büyük boyutlu çalışmalar istememektedir.
Nitekim limanın uzatılması ve derinleştirilmesiyle bugün, kruvaziyer gemisi Astoria Grande’nin bölgemize gelmesi gerçekleşmiştir.
Nasıl Karar alındı?
Konuyla ilgili olanların yeni bir liman için Orta Karadeniz’de Ünye Limanı’nı görmezden gelmeleri mümkün mü? Elbet de değil.
Nitekim Ordu Büyükşehir Belediyesi, kendi bünyelerine (ORBEL), daha az masraf ve çabayla Ünye Limanı’na el attı. Öteden beri Ünye limanı üzerinde “genişletme” ve cazibe merkezi haline getirme projeleri vardı...
Ünye Limanı üzerine tasarlanan projeye başlamak, Ordu Büyükşehir Belediyesi Başkanı Sn. Hilmi Güler’e nasip oldu.
Bu girişim Ünye Limanı için küçük, Ünye için büyük bir adımdı.
Sadece Ünye’yi değil, tüm Karadeniz’i kucaklayan büyük bir adım…
Geçen hafta bahsettiğimiz gibi faaliyet limanın ihyasından ibaret değil.
Tokat, Amasya, Erzurum, Sivas ve Kayseri’nin Orta Karadeniz’e bağlanması ve denizyoluyla dünyaya açılmaları…
Konteyner taşımacılığının zorunlu güzergâhı; yollar, sanayi ve ticaret alt yapıları…
Kruvaziyer gemileri için binlerce turisti karşılayabilecek turistik bir alt yapının da kurulması demektir.
Liman’ın Neresi Tartışılıyor?
Limanı genişletme faaliyetleriyle birlikte tartışmalar da başladı.
Henüz işin başındayken, belediye bünyesine yeni modern vinçler alınacağı gerekçesiyle, yükleme ve taşıma işini yapan firmaların işlerine son verildiği…
Ancak bu vinçlerin belediye bünyesine alınmadığı ve kiralama metodu ile İzmit’ten tedarik edildiği, üstelik yeni kiralanan vinçlerin mevcut 2012-2014 modellerden daha eski 2004-2010 model arasında olduğu ileri sürüldü.
Özetle söylersek:
1- Vinçlerin eski ve kiralama usulüyle tedarik edilmesi,” İzmit-Ankara-ORBEL rant üçgeni” biçiminde yorumlanmıştır.
2- Alımlarda mevzuata uygun ihale bilgisinin olmadığı…
3- Limanın genişletilmesinde modern inşaat tekniklerinden yararlanılmadığı, fore-kazık sistemi kullanılarak değil kum üzerine beton dökülerek ilkel bir yöntemle yapıldığı…
4- Atamalarda liyakat yerine adam kayırmalar olduğu iddia edilmiştir.
Fatsa Liman Müdürü’nün Ünye’ye kaydırılması, Ordu Büyükşehir Belediye Başkan Vekili’nin Ünye Limanı’na “kayyum olarak” atanması, limanın ORBEL eliyle işletilmesi ve ardından 30 yıllığına kiraya verilecek olması eleştirilen diğer konular arasındadır.
Ünye Limanı ile ilgili bu tartışmalar şayet sıradan siyasi çekişmeler değilse, önemli ayrıntılardır.
Örneğin Ünye Limanı 30 yıllığına kiraya mı veriliyor?
Denizcilik Dergisi’nin 20 Nisan 2022 tarihli haberinde, Başkan Güler’in, “ticaretin merkezi olacak” dediği ve 50 milyon TL yatırım yaptıklarını söylediği Ünye Limanı’nın 30 yıllığına kiraya verileceği yazıyor.
“Ordu Büyükşehir Belediyesi, 25 Mayıs 2022 tarihinde kapalı teklif yöntemiyle yapılacak ihaleyle Ünye Limanı’nı özelleştirmenin bir biçimi olan 'kiralama' yöntemiyle 30 yıllığına devredecek” deniyor.
Ancak şu ana kadar gerçekleşmiş bir devir işlemi bulunmamaktadır.
Öte yandan Ordu sivil toplum örgütü temsilcisi sıfatıyla konuya doğrudan müdahil olmak isteyenler, Ünye Limanı’nı kruvaziyerlere uygun bulmamaktadır.
Ünye Limanı Kruvaziyerlere Uygun Değil-miş!
Ordu Tanıtım Kulübü Derneği’nden yapılan açıklamada Ünye Limanı’nın cruise gemileri için uygun bir liman olmadığı ileri sürülüyor.
Gerekçesi Ünye Limanı’nın Ordu’ya uzak olması…
Bir saatlik mesafe…
“Ordu Büyükşehir Belediye Başkanımız Dr. Mehmet Hilmi Güler, Ünye Limanı’nı hazırladı. Ancak Ünye Limanı cruise gemileri için uygun bir liman değildir. Çünkü Ordu merkez ile Ünye arasında mesafe çok. 1,5 saatte gemi yolculuğu yapmış insanları bir saatte oradan merkeze kadar getiriyorsunuz ve sonrasında Ordu’yu dolaştırıyorsunuz.”
Çözüm: Altınordu’da merkez iskelenin uzatılması
Ordu merkezdeki iskele uzatılırsa cruise gemileri Ordu’ya direk gelebilirler. İnsanlar yürüyerek rahat gezme ve alışveriş yapma imkânı bulurlar.
Bütün mesele buymuş… Ordu ili sivil toplum temsilcilerinin kruvaziyer turizminden anladığı bu kadarmış.
Elbet de bu bakış açısını tüm Ordu sivil toplum temsilcilerine mal edemeyiz.
Ancak bu tür açıklamalar, Ordu ilinin genel olarak ilçelerini nasıl gördüğü ve mevcut imkânları yalnızca kendisi için kullanmak istediği gerçeğini açığa çıkarıyor.
Ünye, Fatsa ve diğer ilçeler olmasa, Ordu’dan söz etmek mümkün mü?
Ordu ili, ilçeleriyle bir bütündür.
Ünye Limanı, sadece Ünye’nin değil, tüm bölgenin gelişmesi ve kalkınması için önemli bir adımdır.
Siyasi hesaplarla, dar hemşericilik anlayışıyla bir yere varmak mümkün değildir.
Ünye Limanı’nı her türlü siyasi spekülasyondan uzak, tüm bölgeye hizmet etmek amacıyla projelendirmek gerekir.
Ordulu ve Ünyeli hemşerilerimin dikkatine sunar, hep birlikte çok daha güzel olacağımızı arz ederim.
Not: Sevgili Murat, seni sonsuzluğa uğurlayışımızın bugün 17. yıl dönümü. Özlemim ilk günkü kadar derin ve taze. Yaşasaydın bu değerlendirmeyi belki birlikte yapar, Ünye ve gelecek için hep beraber kafa yorardık. Huzur içinde uyu, yattığın
