Kapan; Osmanlı döneminde belirli türdeki malların toptan alınıp satıldığı, ölçüldüğü ve denetlendiği kapalı çarşı veya ticaret merkezidir. Kırklı ve ellili yıllarda biz Ünyeliler zaman zaman hapan ismini de kullanmışızdır Kapan için. Ünye kapanı kestane ağacından direkler üzerine kurulmuş, üstünde kiremit örtülü çatısı vardı. Yapıyı oluşturan Kestane ağacının rengi siyaha çalan acı kahverengiye dönmüştü. Ünye’den İstanbul’a yapılan yumurta, kanatlı hayvan, meyve, yağ, çökelek, üzüm şırası, mısır unu ve benzerlerinin ticaretini yapıldığı merkezdi aynı zamanda. Ünyeliler yıllık ve günlük alışverişlerini de buradan yapıyordu.
Kapan; günümüzde OBB si hizmet binasının bulunduğu yerdeydi. Giriş kapısı Döner çeşme meydanı tarafındaydı. Döner çeşme meydanının orta yerinde, beyaz renkli Ünye taşından yapılmış sekizgen formda çeşme vardı. Döner çeşme meydanı etrafında İnhisarlar tuz deposu, Çolakoğlu ekmek fırını, Yıldız kahvesi, Tokatlı kardeşlerin züccaciyesi ı ile Topçu Hüseyin Diktepe ve Bayraktarların günümüze ulaşan binaları vardı. Çarşamba günleri Döner Çeşme Meydanın da Pazar kurulurdu. Kapan yıkıldı, yerinin iki tarafına; yağ, peynir, sebze ve zerzevat satan esnaflar için dükkanlar yapıldı. Muhsin Şimşek, Mustafa Şahin (sarı Mustafa), Adil Karaduman (Eniştem) ve Mehmet Duman (Garavuşlu) hatırladıklarım. Ortadaki meydanlık alan ve döner çeşme meydanı Pazar kurulma yeri oldu.
Pazar yeri şimdiki PTT binasının olduğu boş alana taşındı. Profil çelikten konsollar ile üzeri yer yer kapalı yeni Pazar yeri adı modern Pazar konuldu, ancak bu isim pek rağbet görmedi. Seneler sonra Pazar yerinin taşınması sonucu bu alana Belediye dükkanları yapıldı. Emin Kur’un kahvaltı yeri, arkasında Bekir emminin Hoşgör meyhanesi vardı. Yaşar Çepoğlu kırtasiyeci dükkanı, Burhan Bodancı ve Çakaloğlu bakkaliyesi buradaydı. Karşısında “Ege Restaurant” açıldı. Belediye dükkanlarının üst katında TÖBDER (Öğretmenler birleşme ve dayanışma derneği) ve diğer yarısında Ünye Musiki Cemiyeti uzun yıllar kiracı oldu.
Döner çeşme‘nin yıkıldığı zamanı hatırlamıyorum. Çeşmenin yıkılmasından sonra Yıldız taksi uzun yıllar bu meydanda hizmet verdi. Cengiz Ahmet, Arap Fahri, Halis, Remzi Yıldız taksinin renkli simalarındandı. Yeni modern pazarın bir tarafında lokantaların bolca olduğu sokak vardı. Üzerinde “Frigidaire” yazan kapılı buzdolabı sadece Lezzet lokantasında vardı. Sahibini kibar ve şık giyimli, çok güzel konuşan Orta çarşıdan komşumuz olarak hatırlıyorum. İlk okulda Öğretmenimiz Postane, Elektrik santralı gibi yerlere gezi düzenlerdi. Buzdolabı görmek için Lezzet Lokantasına gittiğimizi hatırlıyorum.
Görmemişsen Ünye’yi, gördüm deme Dünya’yı.
Kalbindeki derin sevgi ve bağlılık duygusu ile Ünye’sine ve sevenlerine veda eden, ebediyete göç eden A. Selim Tuncer’i (Selim abücüm) rahmet, saygı ve sevgi ile anıyorum.
