Dünya üzerindeki fosil enerji çesitleri sonludur ve her an bitebilir. Üstelik bu fosil yakitlar sera gazi etkisi ile dünyayi daha da yasanmaz hale çevirmektedirler. Yapilan koca koca hidroelektrik santralleri ise yasam alanlarini kisitlamakta, en güzel yasam alanlarini insanlardan mahrum birakmakta ve eko sistemi degistirmektedir. Toryum, plütonyum gibi enerji kaynaklari da sonlu oldugu gibi, bol enerji vaat etmelerine karsin yüksek teknoloji gerektirmekte, ayrica atik maddelerin yaratacagi çevresel kirlilik ve meydana gelebilecek radyoaktivite gibi muhtelif tehlikelerin ortaya çikmasina neden olmaktadir.Gelecegin enerji planlamasinda : Bol enerji verebilecek bu eski tip konvansiyonel enerji kaynaklarinin kullanimlarinin sinirlandirilmasi hatta durdurulmasi, enerji tüketimlerinin tamamen yenilenebilir enerji kaynaklarindan karsilanmasi yerini almistir.Gelecekte fosil yakitlar tükenmese bile toplumlarin, elektrik üretiminde sürekli ve dünya var oldukça tükenmeyen yenilenebilir enerji kaynaklarini kullanacagi görülmektedir.Dalga Enerjisi Dünya yüzeyinin farkli isinmasi sonucu olusan rüzgarlarin, deniz yüzeyinde esmesi ile meydana gelen deniz dalgalarindaki gücün, diger yenilenebilir enerji kaynaklarindakinden neredeyse 15 kat daha güçlü oldugu hesaplanmistir.
Dünya milletleri artik 3 kaynagin pesinden gitmektedirler. Bunlar enerji, su ve gida'dir. Artik savaslar bu yüzden çikacaktir, bundan kimsenin kuskusu olmasin, deklare edilmese de açik açik söylenmese de gerçek amaç, bu 3 kaynagi ele geçirebilmektir. Dünya Devletlerinin tüm amaci budur. Enerji en önemli maddelerden biridir. Enerjiyi elde etmek kisa vadede savaslar ile çözümlenemeyecegi için, tüm Devletler enerjiy,i nasil daha fazla üretirim telasina düsmüslerdir. Özellikle de yenilenebilir ( tekrar dönüstürülüp kullanilabilir, dogayi kirletmez, asit yagmuru yagdirmaz ) enerji kaynagi bulma çabalari giderek artmistir.
Bunlardan biri de dünyadaki denizlerden faydalanmayi saglayan dalga enerjisidir. Dalga enerjisi son zamanlarda daha çok ilgi odagi olmaya baslamistir. Aslina bakarsaniz bizim gibi sahil sehirlerinde yüzyillardir önümüzde bosa akan bir enerji kaynagidir ve bir an önce yararlanilmalidir.
Dalga enerjisi elektrik üretimlerinde diger yenilenebilir enerji kaynaklari gibi oldukça fazla tercih edilen bir enerji kaynagidir. Yorulmayan, sonsuz bir kaynagi vardir ve bitmez tükenmez hareketi sayesinde hiç durmadan enerji üretebilmektedir.
Dalga Enerjisi Nedir?
Dalga enerjisi, denizlerde ve okyanuslarda, hatta bazen rüzgarli göllerde olusan dalgalarin fiziksel olarak itici hareketinden elde edilen bir enerji türüdür. Dalga sinirsiz ve yenilenebilir bir enerji kaynagidir ve hiç tükenmez. Rüzgarlar hem suyun yüzeyinde hem de derinlerinde dalga hareketine neden olurlar, bu basinç, bir enerjiye dönüsür.
Dalga Enerjisi hiç bitmeyen Elektrik jenaratörünüzdür.
Dalga enerjisi kullaniminin güç yani itme kuvveti olarak kullanimi teorik olarak düsünülse de, en önemli kullanim amaci ve olmasi gereken amaci elektrik üretiminde kullanilmasidir. Dünyanin % 75'inin su ile çevrili olmasini bir yana birakalim, Ülkemizin de bir yarim ada olusu ve uzun kiyilarimiz, bize asinda ne yapmamiz gerektigini söylemektedir. Eminim önümüze 10 yila kalmaz, dalga enerji üretimi tüm dünyada büyük ilgi alani olacak ve belki de denize kiyisi olmayan ülkeler bile, büyük gemilerle uluslararasi sularda bu enerjiyi üretmeye çalisacaklar, belki de bu yüzden ülkeler arasinda gerginlikler baslayacak ve belki de savaslar çikacaktir.
Özellikle artan enerji ihtiyaci ile enerji kaynaklarinin azalmasi ve pahali hale gelmesi, fosil yakitlarin tüm dünyada tükenecegi gerçegi tüm ülkeleri gizli veya asikar, alternatif enerji kaynaklari aramaya yöneltmistir. Enerji üretiminde rüzgar, günes, su gibi dogal bilesenlerin kullanilmasi istenir. Çünkü bunlar her yerde mevcut, neredeyse sinirsiz ve yenilenebilir ve daha da önemlisi bedavadir. Bu kaynaklarin itme kuvveti, bir elektrik türbini çevirmek için ideal ve bedava bir kaynaktir.Dalga ile elektrik üretimi için belirli bir standart yoktur. Deniz ve doga kosullari, rüzgar basinçlari, fiziksel kosullar her bölgede farkli olabilir. Eger mevcut kosullarda dalga'dan elektrik üretilebiliyorsa, yeterli sart var demektir. Fakat dalga enerjisi ile üretimin her türlü mühendislik hesaplamalari, dikkatle yapilmalidir.
Günümüzde dalga enerjisi üretmek için 3 farkli sistem mevcuttur. Bu 3 farkli sistem üzerinden kurulum gerçeklestirmek suretiyle dalga enerjisi elde edilir. Bunlardan biri Shoreline yani kiyi enerjisidir. Kiyi seridine sabitlenmis ve gömülü dalga enerjileri olarak öne çikiyor. Nearshore kiyi enerji sistemi ise, 20 metre su derinligi üzerinden elde edilen kaynaktir. Ayni zamanda offshore yani açik denizler üzerinden elde edilen kaynak sistemi degerlendirilmektedir. Bu dogrultuda hem yüzey bölümden hem de derinlerden gelen basinç ile beraber enerji elde edilmektedir.
Sunu da belirtelim dalga enerji sistemini kurarken ilk basta maliyet yüksek olarak görünse de, enerjinin sonsuz eldesi ve yenilenebilir olup, dogaya zarar vermemesi en önemli avantajidir.Özellikle petrol ve dogal gaz gibi yenilenmeyen fosil kaynaklarin bir gün bitecegi düsünüldügü zaman, dalga enerjisinin, gelecekte nasil önemli olabilecegini anlamaktayiz. Bu nedenle daha simdiden dalga enerjisinin itme kuvveti ile beraber türbini çalistirma üzerinden elektrik üretilmesi, gelecek adina çok ciddi bir potansiyel olusturmaktadir.Bir noktayi da belirtmeliyiz : Dalga enerjisi basmakalip bir standart tasimaz, çünkü her an dalganin itme kuvveti degiskenlik gösterir. Denizlerin yüzeyi veya derinlerden gelen itme kuvveti yine degiskenlik gösterebilmektedir. Bu sebepten dolayi belli bir standart olmadan farkli zamanlarda degisik miktarlarda elektrik enerjisi üretilir.
Ege denizi karadenizden daha dalgali !
Çok sik kullandigimiz günes enerjisi için : günes enerjisi akisi metre kare basina 100 W’dir. Günes enerjisinden 1 kW elektrik üretimi için yaklasik 10 metrekarelik bir alan gereklidir. Ayni durum rüzgar enerjisi için daha az ve farklidir. Rüzgar enerjisi kullanilarak ayni miktarda elektrik üretimi için 2 metrekare yer yeterlidir. Kiyi dalgasinda dalga gücünden enerji elde etmek için kurulacak platform alani sadece 1 metrekaredir.Denizlerde kullanmadigimiz bu enerji tahmin edemeyeceginiz kadar çoktur. Örnek vermek gerekirse okyanuslarda mevcut bulunan dalga gücünün sadece yüzde biri bile, günümüzde dünya enerji talebinin 5-10 kati belki de daha fazlasidir. Karadeniz’in diger denizlere göre daha dalgali oldugu iddialari dogru degildir, çünkü gerçekte ege ve akdeniz kiyilarimiz daha dalgalidir. Dalga enerjisinden yararlanmak, daha dogrusu çalismalara baslamak için en uygun yer Izmir-Antalya arasi veya tam olarak belirtmek gerekirse Dalaman-Finike arasinda olan denizlerdir.Genel enerji durumu yaklasik olarak ortalama su sekildedir : Karadeniz 3 kWh/m • Marmara Denizi 0.5 kWh/m • Ege Denizi 5.80 kWh/m • Akdeniz 5.40 kWh/m • Izmir-Antalya 8.0 kWh/m,Derin sulardaki toplam ortalama dalga enerji kaynaklari, Türkiye kiyi seridi boyunca dalga güçlerinin birlestirilmesiyle yillik yaklasik olarak 10 kW/m arasinda dalga gücü olan sularda, toplam olarak yaklasik en az 10 TWh/yil enerji elde edilebilir. Bu güç Türkiye Hidroelektrik enerji potansiyelinin %10'undan fazladir.Enerji, ulusal ekonominin ilerlemesini tanimlayan en belirgin bilesendir. Ayrica, sosyo-ekonomik gelisim ve toplumlarin yasam standartlarinin artirilmasi açisindan büyük önem arz etmektedir. Toplumlar enerji ve makinayi üretimde verimli olarak kullandigi sürece, nüfus artisiyla da orantili olmasi sartiyla, diger toplumlari kullanmadan daha az zamanda hakettikleri gerçek refaha ulasabilirler. Türkiye’mizin mevcut enerji yapisi çogunlukla ithal fosil yakitlara dayalidir. Türkiye, enerji ihtiyacinin 2010 yilinda %72’sini, 2021 yilinda %85’ini malesef ithal etmek durumundadir.Büyük bir petrol ve enerji krizlerinin gerçeklesmesi halinde, Türkiye malesef, tüm mevcut olanaklarina ragmen tüm dünyada bu krizden en çok etkilenen ülkelerden birisi olacaktir. Enerjide disa bagimlilik ivedilikle ülkemiz için asilmali bu da potansiyelinde bulunan enerji kaynaklarinin iyi planlanmasiyla, özellikle de yerel idarecilerin, belediye baskanlarinin bu konuda gayret göstermeleriyle olabilecektir. Lokal idareciler organizasyonuyla ülkemizdeki tüm yetismis beyinlerden faydalanilabilmesi için, bu beyinler ve finansörler bir araya getirlmeli, güçler birlestirilmeli, herseyi merkezi Devlet yönetimine birakmamali, uygulanacak enerji politikalarinin da bu yönde sekillenmesi için çaba gözterilmelidir.Dalga enerjisi üretmek için bazi makale kaynaklarinda görüldügü gibi arastirilmis en iyi yerler: Karadeniz’in batisinda Istanbul Bogazi’nin kuzeyi, Ege Denizi’nin güneybati kiyilari, Marmaris ve Finike arasidir. Buralard '' Bismillah'' denerek ise baslanabilir.Ayrica her sehir, köy veya her bir yerlesim yeri için yerel bazli planlamalarin da yapilmasi o yöreye özgü güçlü yanlarin ortaya çikarilmasi, diger planlamalarla koordineli yürütülmesi artik çok gerekli olmustur.Bunun için tek bir seye ihtiyaç var : Ülkemiz için gerçek anlamda katma deger saglayabilecek olan projeler üreten, konuyla ilgili liyakatli beyinleri ve fnansörleri birlestiren, organize eden lokal idarecilere, belediye baskanlarina ihtiyaç var. Bir de çok çalismaya ihtiyaç var.Yarin çok geç olmadan, bu gün dünden çok daha fazla çalismaliyiz.
24.01.2021
Uzman Dr Ali COSKUN
Ordu Tabip Odasi Baskani
